________________
વૈદકધર્મ કે સનાતનધર્મી લોકો કહે છે ને કે, અમે ધર્મથી વૈદિક છીએ પણ પ્રજથી તો અમે હિન્દુ છીએ. એમ જૈનો ધર્મથી જૈન છે, પરંતુ પ્રજાથી તો હિન્દુ જ છે.
કેટલાક જૈનોને ડર લાગે છે કે, જો આપણે હિન્દુઓની સાથે રહીશું તો આપણો ધર્મ હિન્દુ ધર્મનો ફાંટો જ છે અને સ્વતંત્ર ધર્મ નથી એ વાત મજબૂત થશે. જો બંધારણની ર૫(૨)મી કલમનું ખરું અર્થઘટન કરીએ તો સ્પષ્ટ થશે કે જૈન ધર્મને સ્વતંત્ર ધર્મરૂપે સ્વીકારવામાં આવ્યો છે. વળી સુપ્રિમ કોર્ટના ૧૯૯૩ના જજમેન્ટમાં જૈન ધર્મ એ હિન્દુઓની વૈદિક પરંપરાથી પણ ખૂબ જૂનો અને સાવ સ્વતંત્ર ધર્મ છે જસ્ટિસ રાંગણેકરે સ્પષ્ટ રૂલિંગમાં જણાવ્યું છે. જેથી એ બાબતનો ભય રાખવા જેવો નથી જ ઉપરાંત મદ્રાસ અને દિલ્હીની કોર્ટમાં પણ આ રીતના ચુકાદા આવેલ છે.
લધુમતીનો પ્રશ્ન કાનૂની સ્વરૂપનો છે એ વાત સ્વીકારતી વખતે આપણે એ પણ ન ભૂલવું જોઈએ કે લધુમતીની વાત ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક, સામાજિક, શૈક્ષણિક અને રાજકીય પરિબળોને દૂરગામી અસર કરતી કાનૂની સ્વરૂપની છે.
છેલ્લે સુપ્રિમ કોર્ટનો ચુકાદો આવ્યો તે પ્રમાણે ૫૦ ટકાથી ઓછી વસતીવાળી જે ધાર્મિક કોમ હોય તેને લધુમતી ગણવી જોઈએ એ પ્રમાણે જૈનોને લધુમતીનો દરજજો આપવાના સ્વીકાર થયો. આ માન્યતાને સ્વીકારવી કે નહીં તે જૈનોની મરજી ઉપર છે.
લધુમતી સ્વીકારવાથી સરકારનું શું સંરક્ષણ મળે છે તે જોવું રહ્યું અને ભૂતકાળમાં લધુમતી સ્વીકારી છે તેવા ધર્મસમૂહને કેવું અને કેટલું મળ્યું છે અને આઝાદી પછીના પચાસ વર્ષોમાં એ ધર્મ કે એનો કેટલો વિકાસ થયો છે તેનો અભ્યાસ કરવો રહ્યો.
લધુમતીની વ્યાખ્યા બંધારણે કરી નથી. (૧૯૬૪-૬૫) કેરળની સ્કૂલનો કેસ સુપ્રિમ કોર્ટમાં ગયો. સુપ્રિમ કોર્ટે પણ ૫૦ ટકાથી ઓછી વસતી હોય તેને લધુમતી કહેવાય તેમ કહેલું.
= અમૃત ધારા –
= ૪૭ E
