________________
वाक्य
1. रविः आकाशे आगतः - सूर्य आकाश में आ गया। 2. बालकः रविं पश्यति - लड़का सूर्य को देखता है। 3. रविणा प्रकाशः कृतः - सूर्य ने रोशनी की । 4. रवये नमः कुरु - सूर्य को नमस्कार कर । 5. रवेः प्रकाशः भवति-सूर्य से प्रकाश होता है । 6. रवेः प्रकाशं पश्य - सूर्य का प्रकाश देख ।
7. रवौ प्रकाशः अस्ति - सूर्य में प्रकाश है ।
अब नीचे कुछ ऐसे वाक्य होते हैं, जिन्हें पाठक आसानी से समझ जाएँगे । उनका हिन्दी में अर्थ देने की आवश्यकता नहीं ।
1. तत्र अग्निः अस्ति । 2. नरेन्द्रः अग्निम् अत्र आनयति । 3. विष्णुमित्रः अग्निना जलम् उष्णं' करोति । 4. नृपतिः अरिणा सह युद्धं करोति । 5. कवेः काव्यं पठामि । 6. तं हिमगिरिं पश्य 7. हिमगिरेः गङ्गा प्रभवति । 8. कपिः वृक्षे अस्ति, तं पश्य, कथं सः मुखं करोति । 9. तस्य मुखः कृष्णः अस्ति । 10. बृहस्पतिः आकाशे उदितः' । 11. हिमगिरौ मेघः आगतः । 12. उदघौ जलम् अस्ति । 13. तत्र अहिः अस्तिः अतः तत्र न गच्छ। 14. पाणिनिना व्याकरण' रचितम् । 15. पतत्रिः आकाशे गच्छति । 16. पश्य, कथं सः पतत्रिः आकाशे गच्छति । 17. यथा पतत्रिः आकाशे गच्छति ? न तथा कपिः गच्छति ।
निम्न हिन्दी वाक्यों के संस्कृत वाक्य बनाइए
1. तू अब क्या पढ़ता है ? 2. तेरा नौकर कहाँ गया ? 3. मैं बाज़ार जाता हूँ। 4. मैं फल और अन्न खाना चाहता हूँ। 5. राजा आ गया। 6. ज्ञानी अभी वहाँ गया। 7. मेरे कुएं का पानी मीठा है। 8. वह बाग़ में जाकर संध्या करता है । 9. मोदक खा और पानी पी। 10. देख, लड़का कैसा दौड़ता है !
-
1. उष्णम् - गरम। 2. सह- साथ। 3. काव्यम् -कविता पुस्तक । 4. हिमगिरिं - हिमालय । 5. प्रभवति - उत्पन्न होता है। 6. कृष्णः - काला । 7. उदितः - उदय हुआ । 8. व्याकरणम्व्याकरण ( ग्रामर ) । 9. रचितम् - रचा।
39
