________________
अपर्याप्तषट्के कार्मणौदारिकमिश्रयोगावपर्याप्तसंज्ञिषु । तौ सवैक्रियमिश्रावेषु तनुपर्याप्तेष्वौदारिकमन्ये ॥४॥ सर्वेसंज्ञिनि पर्याप्त औदारिकं सूक्ष्मे सभाषं तच्चतुर्षु । बादरे सवैक्रियद्विकं पर्याप्तसंज्ञिषु द्वादशोपयोगाः ॥५ ॥
ગાથાર્થ ઃ- અપર્યાપ્તા છ જીવસ્થાનકમાં કાર્યણ અને ઐદારિકમિશ્ર એ બે જ યોગ હોય છે. અપર્યાપ્ત સંશીપંચેન્દ્રિયમાં કાર્પણ, ઔદારિકમિશ્ર અને વૈક્રિયમિશ્ર એ ત્રણયોગ હોય છે. ટલાક આચાર્ય મસાના મતે સર્વે અપર્યાપ્તા જીવોને શરીરપર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા પછી ઔદારિકકાયયોગ હોય છે.
પર્યાપ્તસંશીમાં સર્વે યોગ હોય છે. પર્યાપ્તસૂક્ષ્મએકેન્દ્રિયમાં ઔદારિકકાયયોગ જ હોય છે. પર્યાપ્તવિકલેન્દ્રિય અને પર્યાપ્તઅસંશી -પંચેન્દ્રિયમાં ઔદારિકકાયયોગ અને અસત્ય-અમૃષાવચનયોગ હોય છે. પર્યાપ્તબાદ૨એકેન્દ્રિયમાં ઔદારિકકાયયોગ, વૈક્રિયકાયયોગ અને વૈક્રિયમિશ્રયોગ હોય છે. પર્યાપ્તસંજ્ઞીપંચેન્દ્રિયમાં બાર ઉપયોગ હોય છે.
વિવેચન :- યોગ-૩ પ્રકારે છે.
(૧) મનોયોગ (૨) વચનયોગ (૩) કાયયોગ.
(૧) શુભાશુભ વિચારને મનોયોગ કહે છે. તે ૪ પ્રકારે છે.
(૧) સર્વજ્ઞભગવંતે જે વસ્તુ જે સ્વરૂપે કહી છે, તે વસ્તુ તે જ સ્વરૂપે વિચારવી, તે સત્યમનોયોગ કહેવાય છે.
દા.ત. દ્રવ્યાર્થિકનયથી જીવ નિત્ય છે અને પર્યાયાર્થિકનયથી જીવ અનિત્ય છે. એમ વિચારવું, તે સત્યમનોયોગ કહેવાય છે.
ო
૩૩
