________________
છે. અથવા “હું જે ધર્મ કરૂં છું. તે જ ધર્મ સાચો છે.” બાકીના બધા ધર્મો ખોટા છે. એવો કદાગ્રહ રાખવો, તે આભિગ્રહિકમિથ્યાત્વ કહેવાય. દા.ત. મને જે વંશ પરંપરાથી બૌદ્ધધર્મ મળેલો છે. તે જ ધર્મ સાચો છે. બાકીના બધા જ ધર્મો ખોટા છે. એવી જે પકડ રાખવી. તે આભિગ્રહિકમિથ્યાત્વ કહેવાય.
અનાભિગ્રહિક
કદાગ્રહથી રહિત.
(૨) બધા જ ધર્મ સાચા છે. અથવા બધા જ ધર્મ સમાન છે. એવું માનવું. તે અનાભિગ્રહિકમિથ્યાત્વ કહેવાય.
અભિનિવેશ = કદાગ્રહ = પક્કડ.
=
ગણાતું નથી. (૧) જેમાં અહિંસાદિધર્મનું વિધાન અને હિંસાદિ-પાપનો નિષેધ કરેલો છે. તે ધર્મશાસ્ત્ર કષશુદ્ધ કહેવાય. (૨) જેમાં વિધિ અને નિષેધને અનુસરતા આચારો કહેલા છે. તે છેદ શુદ્ધ કહેવાય અને (૩) જેમાં સ્યાદ્વાદદૃષ્ટિથી આત્માદિ પદાર્થો કચિત્ નિત્યાનિત્યાદિ જણાવ્યા છે. તે શાસ્ત્ર તાપ પરીક્ષામાં શુદ્ધ કહેવાય.
દા.ત. (૧) જૈનદર્શનમાં અહિંસાદિ ધર્મનું વિધાન અને હિંસાદિ-પાપનો નિષેધ કરેલો છે. તેથી તે શાસ્ત્ર કષપરીક્ષામાં શુદ્ધ છે. (૨) જૈનદર્શનમાં વિધિ અને નિષેધને અનુસરતા આચારો કહેલા છે. તેથી તે શાસ્ત્ર છેદપરીક્ષામાં શુદ્ધ છે અને (૩) જૈનદર્શનમાં સ્યાદ્વાદરષ્ટિથી આત્માદિ પદાર્થો કથંચિત્ નિત્યાનિત્યાદિ જણાવ્યા છે. તેથી તે શાસ્ત્ર તાપપરીક્ષામાં શુદ્ધ છે. એટલે જૈનદર્શન કષાદિ-ત્રણે પરીક્ષામાં શુદ્ધ છે. તેથી જૈનદર્શન સાચુ ગણાય છે અને મીમાંસાદર્શનમાં હિંસાદિ-પાપ પ્રવૃત્તિનો નિષેધ કરેલો હોવા છતાં ધર્માનુષ્ઠાનો હિંસાદિ-પાપકારક જણાવ્યા છે. તેથી મીમાંસાદર્શન છેદપરીક્ષામાં અશુદ્ધ છે. તેમજ બૌદ્ધદર્શનમાં આત્માદિને એકાન્તે અનિત્ય અને સાંખ્યદર્શનમાં આત્માને એકાન્તે નિત્ય જણાવેલા છે. તેથી તે દર્શનો તાપપરીક્ષામાં અશુદ્ધ ગણાય છે. એટલે મીમાંસાદિ દર્શનો સાચા નથી.
(૩૭) સામાન્યથી મંદબુદ્ધિવાળાજીવો ધર્મશાસ્ત્રની પરીક્ષા કરવામાં અસમર્થ છે. તેથી તે લોકો “બધા ધર્મો સરખા છે.” એવુ કહે છે. એટલે અનાભિગ્રહિકમિથ્યાત્વનું મુખ્ય કારણ સાચી સમજણનો અભાવ છે.
૨૦૪
