________________
કેવલદર્શન પ્રગટ થાય છે. ત્યારે ક્ષાયોપશમિકભાવનું ચક્ષુદર્શન હોતું નથી. તેથી ચક્ષુદર્શનમાર્ગણામાં કેવલજ્ઞાનોપયોગ અને કેવલદર્શનોપયોગ ન હોય.
એ જ પ્રમાણે, અચક્ષુદર્શનમાર્ગણામાં ૧૦ ઉપયોગ હોય છે.
કૃષ્ણલેશ્યામાર્ગણામાં કૃષ્ણલેશ્યાવાળા મિથ્યાર્દષ્ટિ, કૃષ્ણલેશ્યાવાળા સાસ્વાદની, કૃષ્ણલેશ્યાવાળા મિશ્રદૃષ્ટિ, કૃષ્ણલેશ્યાવાળા સમ્યગ્દષ્ટિ, કૃષ્ણલેશ્યાવાળા દેશવિરતિ અને કૃષ્ણલેશ્યાવાળા પ્રમત્તસંયમી જીવોનો સમાવેશ થાય છે. તેમાંથી સમ્યક્ત્વ વિનાના કૃષ્ણલેશ્યાવાળા જીવોને ત્રણ અજ્ઞાન હોય છે. કૃષ્ણલેશ્યાવાળા સમ્યગ્દૃષ્ટિજીવોને ત્રણજ્ઞાન અને અવધિદર્શન હોય છે. કૃષ્ણલેશ્યાવાળા પ્રમત્તસંયમીને મનઃપર્યવજ્ઞાન હોય છે અને તે સર્વેને ચક્ષુ-અચક્ષુદર્શન હોય છે. તેથી કૃષ્ણલેશ્યામાર્ગણામાં મતિ-અજ્ઞાનાદિ ૧૦ ઉપયોગ હોય છે. છેલ્લા બે ઉપયોગ ન હોય. કારણકે શુક્લલેશ્યાવાળા મનુષ્યને જ કેવળજ્ઞાન પ્રગટ થઈ શકે છે. કૃષ્ણલેશ્યાવાળા મનુષ્યને કેવળજ્ઞાન પ્રગટ થતું નથી. તેથી કૃષ્ણલેશ્યામાર્ગણામાં કેવલજ્ઞાનોપયોગ અને કેવલદર્શનોપયોગ હોતો નથી.
એ જ પ્રમાણે (૨) નીલલેશ્યા અને (૩) કાપોતલેશ્યામાર્ગણામાં ૧૦ ઉપયોગ હોય છે. છેલ્લા બે ઉપયોગ ન હોય.
તેજોલેશ્યામાર્ગણામાં તેજોલેશ્યાવાળા મિથ્યાદૃષ્ટિ, તેજોલેશ્યાવાળા સાસ્વાદની, તેજોલેશ્યાવાળા મિશ્રદૃષ્ટિ, તેજોલેશ્યાવાળા સભ્યદૃષ્ટિ, તેજોલેશ્યાવાળા દેશવિરતિ, તેજોલેશ્યાવાળા પ્રમત્તસંયમી અને તેજોલેશ્યાવાળા અપ્રમત્તસંયમી જીવોનો સમાવેશ થાય છે. તેમાંથી સમ્યક્ત્વ વિનાના તેજોલેશ્યાવાળા જીવને ત્રણ અજ્ઞાન હોય છે અને
૧૩૫
