________________
(૩૪) હાલનું શિક્ષણ લીધેલા અને આજના રાજકાજમાં પડેલા આપણા
દેશના યુવાન ભાઈઓને કદાચ અનુભવ ન હોવાથી આવી બાબતોની મહત્તા બહુ ન પણ ગણતા હોય. છતાં ખાતાની રૂએ પ્રધાનો કે અમલદારોને પોતાની ફરજ બજાવવી પડતી હોય તો લાચાર થઈને બજાવવી પડે, પરંતુ રાજ્યનું તો યોગ્ય બાબતો તરફ તેઓએ અવશ્ય લક્ષ્ય ખેંચવું જોઈએ જ, કેમ કે સંસ્કૃતિબદ્ધ ભારતની પ્રજાનું એ વારસાગત ખમીર હોય છે. તેને અંગત ફાયદા તો બે સિવાય ત્રીજો નથી હોતો. (૧) પગાર કે ભથ્થાં મળતાં હોય અને (૨) પ્રતિષ્ઠા કે માનપાન મળતાં હોય, પણ તેવી બાબતોને આ મહાતીર્થની પવિત્રતાની રક્ષાની મહત્તા જેટલી મહત્તા આપતા હોય તેમ હજુ ભારતની આર્ય પ્રજાના પુત્રો માટે માની શકાતું નથી. હા, બહારના લોકોની પોતાના ઉદ્દેશો અને આદર્શો પાર પાડવાની અસાધારણ મક્કમતા હોય છે, તેમાં બેમત નથી. એ પ્રજા પોતાનાં ધાર્યા કામ ગમે તે રીતે પાર પાડવામાં ખૂબ
મક્કમ હોય છે. (૩૫) ગમે તે માનવો આ કામમાં ગમે તે રીતે ભાગ લેતા હોય, પરંતુ
તેમાં અસાધારણ મહાપાપ છે. તેની કોઈથીય ના પાડી શકાય તેમ નથી અને તેનાં પરિણામો કાંઈક લાંબે કાળે પ્રજાઓની, પ્રજાઓના વિનાશ સિવાયના બીજી કલ્પનાઓમાં આવી શકતા નથી, કેમ કે આટલી હદ સુધીની મનોવૃત્તિ થયા વિના આ જાતના વિચાર મનમાં આવે નહીં આવી મહાહિંસા થાય અને જગતમાં એક જ રંગના માનવો રાખવાના આદર્શોથી બિચારા બીજા રંગના માનવો તે વખતના સંજોગો અનુસાર અણુબૉમ્બ કે બીજા સાધનોથી, શોષણથી થતી ગરીબી વગેરેથી હિંસાના ભોગ બની જાય તો તેના પાપની માફી શું ઈશુ ખુદ, પોતે પણ આપી શકશે?
– ૨૬
