________________
: ૫ :
કરવાની રહે છે. ભગવાન બુદ્ધના અનેક સુંદર ચરિત્રો લખાયાં છે. શ્રી તીર્થકરોનાં એવાં સુંદર ચરિત્રે આધુનિક દષ્ટિ અને શક્તિથી લખાયાં નથી. મહાન વિભૂતિ શ્રી મહાવીર સ્વામીનું ચરિત્ર પણ આકાંક્ષા થવા છતાં લબ્ધ થયું નથી, એ મટી ફરિયાદ છે. જૈન ધર્મમાં મહાન લેખક થયા છે, છતાં પ્રાચીનોનાં ચરિત્ર સંબંધી એમણે પુરુષાર્થ કર્યો જણાતો નથી.
હું તે જૈનધર્મના મહાન અનુયાયીઓને પ્રશંસક છું. જે ધર્મમાં શ્રી વસ્તુપાળ, તેજપાળ, ભામાશાહ, વિમળ મંત્રી, મુંજાલ મંત્રી, સાન્ત મહેતા, સજજન મંત્રી જેવા તેજસ્વી શુરવીરો થયા છે, મહાન વેપારીઓ અને સાહસિકો જેમાં થયા છે, જેમાં આ છેલ્લી સદીમાં બરવાળાના ઘેલાશાહ જેવા ક્ષત્રિયવૃત્તિવાળા વૈ થયા છે તે ધર્મ ઢીલાઓ અને પચાઓને કદી પણ થઈ શકે જ નહિ. હું માઇસેરમાં શ્રી ગોમટેશ્વરની ૫૮ ફીટ ઊંચી પર્વતમાંથી કોતરેલી મૂર્તિના દર્શનાર્થે ગયો હતો. ત્યાં ચંદ્રગુપ્ત મૌર્યે ઘણું વર્ષો સુધી રહી જૈનધર્મની છેલ્લી ગતિ પ્રાપ્ત કરી હતી. આવા મહાન સમ્રાટ પણ જૈનધર્મમાં થયા છે ત્યારે એ ઢીલા પચાનો ધર્મ છે એમ કેમ કહેવાય? હમણાના જૈન ભાઈઓ આ દષ્ટિથી પિતાના ધર્મને પાળે-વિચારે એવું હું ઈચ્છું.
જૈનધર્મના સાધુઓ ખરેખર વૈરાગ્ય અને તમય જીવન પાળે છે. સર્વત્ર ખુલ્લા પગે પગપાળા વિચરવું, ટાઢ, તડકા, વરસાદ, ચેર, લૂંટારા, હિંસક સર્વે, પશુઓ, ખાડા, ખાબોચીયાં, ખાઈઓ, નદીઓ, તળાવો વિગેરેની પ્રદક્ષિણ કરીને જે વિહાર કરે છે તે બળવાન આત્મા વગર બનતું નથી. ઉપનિષમાં બરાબર કહ્યું છે કે નાયતમાં વધીને ૪તે પ્રમાણે એ બળવાન આભાઓ છે. જૈન સાધુઓએ વિસ્તૃત સાહિત્ય હિંદની દરેક ભાષામાં લખ્યું છે. ગુજરાતી ભાષાના વિકાસમાં એમને અમૂલ્ય ફાળો છે.
