________________
પ્રસ્તાવના
હું જન્મ જેન નથી, પરંતુ જેનોના સમાગમમાં હું ઘણાં વર્ષો સુધી રહ્યો છું. રંગુન, કલકત્તામાં યુવાનીમાં વેપારને અંગે મને જેન ભાઈઓ સાથે પુષ્કળ સંસર્ગ રહ્યો હતો. આથી મને જેન ધર્મ વિષે જાણવાની જિજ્ઞાસા થઈ. વેદાંત વિગેરે કઠીન વિષયો જાણવા સમજવાની જિજ્ઞાસા પહેલેથી જ હતી. એટલે રંગુનમાં ઉપલબ્ધ ઘેાડું જેને સાહિત્યનું અવલોકન કર્યું હતું. મારા જૈન વેપારીબંધુઓને જૈન ધર્મના શુદ્ધ સિધાન્તો સંબંધી જ્ઞાન હતું નહિ. માત્ર બાહ્ય ક્રિયાઓને શ્રદ્ધા અને પ્રેમથી આચરતા હતા. મારી ધર્મભૂખ એમનાથી ભંગાય તેમ નહોતી. તે સમયે શ્રી વાડીલાલ શાહની સાથે પણ ચર્ચા થઈ હતી.
એક સત્યશોધક તરીકે મારે તે અસલ જેન સિદ્ધાન્તો જાણવાં હતાં. અંગ્રેજી લેખો વાંચીને મને ખેટ ભ્રમ થયો હતો કે જનધર્મ એ મુહ ધર્મની શાખારૂપ છે, પરંતુ ત્યારપછી મને પૂજ્ય શ્રી આત્મારામજી મહારાજે શ્રી વીરચંદ રાઘવજી ગાંધીને