________________
સૂબો
ગઢ સામે આવ્યો. ગઢમાં પત્થરને હૈવાને ય પીગળાવે એવા મરસીયા ગવાય છે. તેણે એક માણસને પૂછ્યું: “ભાઈ ! આ શું છે?” પેલા માણસે તેના સામું જોઈને કહ્યું: “ખબર નથી? કયાં વસે છે? નવાબ સાહેબ હામીદખાનજી આજે સવારે બહેતવાસી થયા છે.”
એમ! મારી હૂંડી થઈ. ” માવજી મહેતે બોલ્યો, અને ઊંડા વિચારમાં પડ્યો.
અમરેલીને ગાયકવાડી વહીવટદાર કાઠિયાવાડના રાજકારણથી પૂરા વાકેફ હતા. મહૂમ નવાબ હામીદખાન અને તેને ભાઇ મહેબતખાન વચ્ચે મેટે ખટરાગ હતો. આજારી શરીર અને નબળા મગજના નવાબે પિતાના નાનાભાઈને નજરકેદમાં રાખ્યો હતે. મહાબતખાનને નજરકેદમાં પરાધીન અને બંદીવાન બનાવવામાં મહેબતખાનની સાવકી માને પૂરે હાથ હોવાનું કાઠિયાવાડમાં ઘેરઘેર જાહેર હતું. નવાબ હામીદખાન અપુત્ર હતો એટલે એની પાછળ જુનાગઢની ગાદીનો વારસ મહેબતખાન હતો. મહેબત ખાન થોડા વખત પહેલાં નવાબ હામીદખાનને જુનાગઢ પાછા ફરવા માટેના હામી આપી રાધનપુર શાદી કરવા ગયે હતે. .
મહેબતખાનને હેરાન કરવામાં અને એનો વારસાહક રદ કરી બીજ વારસને ગાદી અપાવી એને હથેળીમાં રમાડવાની બાઈ નાજુબીને સલાહ આપનાર અને બધી ખટપટ ઊભી કરનાર નાજુબીને કામદાર જમ્બર ભાટીયે હતા.
માવજી મહેતો આ આખા ય દુ:ખદ પ્રકરણથી વાકેફ હતા, એટલે મહેતાના મુત્સદ્દી મગજે પિતાને સાંપડેલી સોનેરી તક પારખી લીધી.
માવજી મહેતે ઝટપટ મહેબતખાનના સાળા બહાવદીનભાઈ
