________________
સારી
મુનશીજીએ જોયું કે માંગરોલમાં રાજા-રૈયત વચ્ચે કુટુ‰ સબંધ છે અને તેનું કેન્દ્રસ્થાન નગરશેઠ છે. જેમ રાજકુટુ'અમાં અત્યારે ખાળરાજ હતું તેમ નગરશેઠના કુટુંબમાં પણ કપુરચંદ શેઠ ગુજરી જવાથી અમલ ચલાવવા ઠીક પઢશે તેમ માની લીધું. તે માંગરાલ આવ્યા ત્યારે જુનાગઢથી તેા કારાાકાર આવેલા. અહીં તેને દઢમાથી રહેવાનું હતું તેથી કપુરચંદ શેઠ પાસેથી પચાસ હજાર કારી વ્યાજે ઉપાડેલી ને તે પૈસા ઉપર ઠાઠમાઠે આરંભેલા. તે પછી કપુરચદં શેઠ વગે સીધાવ્યા તેને એ વર્ષો થવા છતાં કાઇએ ઉધરાણી કરી નહેાતી તેથી આ વાત કાઇ જાણનાર નથી તેમ માન્યું.
૧૩૬
નગરશેઠને ધરે ધરમથી શેઠના વખતથી · લીલમ' ઘેાડી હતી. તેના દેવતાઇ ચિહ્ન અને તેના પગલે બરકત હતી તેમ એક વખત કપુરચંદું શેઠ પાસેથી વાત વાતમાં તેણે જાણેલુ, એટલે તે ઘેાડી મગાવીને સલામમ્મુ સાહેબને દેવાથી ખુશી થશે, ને નહિ આપે તે શેખબાપુ તથા રાજમાતાના કાન ભેરી તેના ધરે મેાસલ મેકલી ઘેાડી ઉપાડી લાવશું એટલે રૈયત અને રાજ વચ્ચેના પ્રેમ-પૂલ તૂટી જશે તે નગરશેઠની વ્યાજી લીધેલ રકમ પચી જશે તે હાંસલમાં માની લઈને તેના કારકુનને ‘* લીલમ' લેવા માકલ્યા હતા.
×
×
X
કારકુને થરથરતે પગે મુનશીને ધરે જઇ અમૃત શેઠાણીના નકારને સ્પષ્ટ જવાબ ટૂંકમાં કહી સંભળાવ્યે.
ઘેલા ઠક્કરના મગજમાં રાજસત્તાનું જોમ હતું. વળી પડખામાં જ દીવાન રણુÈાજીની હુકું છે તેમ માનતા. કચ્છમાં પણ રાજતંત્ર લુહાણાના હાથમાં હતું. આવા પડખાંના પારસથી અભિમાનમાં
