________________
સસભંગી પ્રદીપ,
પરમા એ કે—પ્રત્યેક શબ્દાનું પ્રધાન પણે એક કાલમાં સત્ત્વ તથા અસત્ત્વરૂપ અર્થનું પ્રતિપાદન કરવાનું સામર્થ્ય છેજ નહિ. કેમકે એવી શબ્દમાં શક્તિજ નથી.
અસ્તિ શબ્દ પોતે સ્વદ્રવ્યાદિચતુષ્ટયથી સત્ત્વને પ્રતિપાદન કરે છે, અસત્તાને નહિ. તેમજ નાસ્તિ શબ્દ પોતે પરરૂપથી અસત્તાને પ્રતિપાદન કરે છે. સત્તાને પ્રતિપાદન કરવામાં એનું સામર્થ્ય જ નથી. અસ્તિ શબ્દને સત્ત્તાસત્ત્વરૂપ ઉભયને પ્રતિપાદને કરનારા માનવામાં નાસ્તિ શબ્દના પ્રયાગજ નકામા થઇ પ. બન્નેનું પ્રતિપાદન કરવાનુ એકજ અસ્તિ શબ્દમાં સામર્થ્ય મળતુ હાય તા ખીજા શબ્દો માનવાની જરૂર શી?
પરંતુ તેવું સામર્થ્ય તે તેમાં છે નહિ છતાં તેનામાં સામથ્ય માનવાથી તેા તમામ વ્યવહારના ઉચ્છેદ થઇ જવાના. અતએવ એવા દેષાથી બચવા માટે પ્રધાન પણે સત્ત્તાસત્ત્વરૂપ ઉભયને પ્રતિપાદન કરવાવાળું એક અસ્તિપદ ન માનતાં પ્રધાનપણે સત્ત્વને પ્રતિપાદન કરવાવાળું અસ્તિપદ અને પ્રધાન પણે અસત્ત્વને પ્રતિપાદન કરવાવાળું નાસ્તિપદ જીદું જુદું માનવું જોઇએ. અને જ્યારે સત્ત્વાસત્વરૂપ ઉભયને એક કાળમાં પ્રધાનપણે પ્રતિપાદન કરવાની ઇચ્છા થાય ત્યારે તેના વાચક ખીજો કાઇ પણ ન હાવાથી અવક્તવ્ય શબ્દથી વ્યવહાર કરવા.
અહિ’ કાઇ એવી શકા કરે કે- દરેક પા જ્યારે આવી રીતે એકજ અર્થનું પ્રતિપાદન કરશે ત્યારે તેા નાના અંતે પ્રતિપાદન કરવાવાળા ગવાદિ પદાર્થોના ઉચ્છેદ થઇ જશે. ' એવી શકા કરનારે સમજવું જોઇએ કે • ગવાદિ પટ્ટા પણ નાના અને પ્રતિપાદન કરે છે તે પણ વાસ્તવિક રીતે તે। જુદા જુદાજ
