Page Text
________________
જીવનમાંગલ્યના પુરસ્કર્તા
પ્રભુએ જ્યારે માનવીને માનવજીવન આપ્યું છે ત્યારે માનવીએ કેવળ પેાતાના સાહિત્યસર્જનમાં જ નહિ પણ પોતાના જીવનની પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિમાં જીવનમાંગલ્યની જ દૃષ્ટિ રાખવી ધરે છે.
માનવઅવતાર મેાંધા લેખાય છે. એ અવતાર કેવળ તર્ક, વિતર્ક, કુતર્ક કે બુદ્ધિના ગમે તેવા આડાઅવળા કે સીધાઊંધા આટાપાટા ખેલવામાં વીતી જાય એ
ઇષ્ટ નથી. માનવીનેા ધર્મ, માનવતા, ક્ષણમાત્ર માટે પણ માનવીની નજર સમક્ષથી ખસવી જોઈએ નહિ. સાહિત્યસર્જક કાજે તેા આવી દિષ્ટ સવિશેષ આવશ્યક છે.
ગુજરાતી સાહિત્યસર્જ કામાં જીવનમાંગલ્યના પુરસ્કર્તા જે થાડાક સાહિત્યકારા અત્યારે નજરે પડે છે તેમાં ‘ જયભિખ્ખુ ’ (બાલાભાઈ વીરચંદ દેસાઈ ) નું સ્થાન અનિવાયૅ રીતે ઉલ્લેખનીય છે, કેમ કે તેમણે આજ સુધીમાં સર્જેલી નાનીમેાટી ૩૦૦ કૃતિઓમાંની એક પણ કૃતિ જીવનમાંગલ્યવિહાણી નથી! પ્રજાને ગલગલિયાં કરાવનારું કે પ્રજાને બગાડનારું સાહિત્ય એમણે કદીય આપ્યું નથી. અને છતાં આશ્ચર્ય અને આનંદને વિષય તે। એ છેકે તેઓ જીવનભર કલમવી જ રહ્યા છે અને કલમ દ્વારા એમણે ઠીક ઠીક અર્થાંપાર્જન પણ કર્યું છે. શ્રેય ' અને ‘ પ્રેય ’ બેઉને એકી સાથે સાધનારા કાઈક કીમિયાગર તરીકે એમને ઓળખાવી શકાય.
ચાવીશ વર્ષની વયે કલમને ખેાળે માથુ' મૂકનાર આ સાહિત્યસેવકે લેખનના ધંધામાં–એને ધંધા કહી શકાતા હાય તા—સહન કરવાં પડતાં કષ્ટોને સારા સરખા અનુભવ કર્યો છે. અને છતાં એમણે તારવી
ચાંપશી વિ. ઉદ્દેશી
બતાવ્યું છે કે લેખકજીવનમાં જો તમે ખંત, સ ંતેાષ, ધીરજ અને સાતત્ય એકધારી રીતે જાળવી શકે। તા એવું જીવન જીવ્યાને પશ્ચાત્તાપ કરવાને સમય માટે ભાગે નહિ જ આવે. માત્ર તમારી નિષ્ઠા શુદ્ધ અને તમારું સર્જનધ્યેય જીવનમાંગલ્યકર હોવાં જોઈ એ.
જૈન સાહિત્યની ગણનાપાત્ર સેવા તે એમણે કરી જ છે. એ માટે એમને સ્વ. મુદ્ધિસાગરસૂરિ સુવર્ણચન્દ્રક' પણ મળ્યા છે. પરંતુ જૈનેતર સાહિત્યનું એમનુ પ્રદાનેય કંઈ નાનુ ંસૂનું નથી,
એમનાં સર્જામાં એ વિશિષ્ટતાઓ ખાસ આગળ તરી આવે છે: એક તેા એ કે લખવા માટે કાઈ પણ વિષય, કાઈ પણ કથાવસ્તુ કે કાઈ પણ ચરિત્રનિરૂપણ તેઓ એવું પસંદ નથી કરતા, જે આદ ન હોય, પ્રજાધડતરમાં ઉપયાગી બને એવુ ન હાય કે જીવનેાત્થાનમાં ઓછે વત્તો ભાગ ભજવે એવું ન હોય.
ખીજી વિશિષ્ટતા તે એમની · આગવી ' શૈલી. શબ્દોની ફૂલગૂગૂંથણી કોઈ અજબ અને અને ખી રીતે
તે કરી શકે છે. કાઈક નાના સુંદર સુવિચારને કે પ્રસ`ગને તે પેાતાની એવી વિશિષ્ટ શૈલીથી સુપેરે બહેલાવી શકે છે. કાઈક કાઇક વાર એ શૈલી ‘દીસૂત્રી’ બની જાય છે ખરી, છતાં નવાઈ જેવું તેા એ છે કે એ શૈલી કદીય · કિલષ્ટ ’ બનતી નથી.
જીવનભાવનાનું, આદર્શોનું કે સુવિચારનુ` કાઈક એવું બળ એ શૈલીમાં પ્રાણ પૂરતું હોય છે કે એ શૈલી સદાય સવ અને બળવત્તર જ લાગે છે. ફાઈક નિરાળા પ્રકારની રસાળતા એમાં જડી આવે છે. વળી એ શૈલી એમની પેાતીકી જ છે અને મહત્ અંશે મૌલિક છે.
| SR No. | 032365 |
| Book Title | Jaybhikkhu Smruti Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others |
| Publisher | Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 212 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Smruti_Granth |
| File Size | 8 MB |