________________
સૌજન્યમૂર્તિ બાલાભાઈ
છોટાલાલ ત્રિ, જાની,
શ્રી બાલાભાઈનો સંપર્ક જીવનમાં ખૂબ મોડે બાલાભાઈની વાતોમાં એમને નિખાલસ અને
રમૂજી રવભાવ તે રજૂ થાય જ છે, પરંતુ મારા સધા, પણ સધાયે એને હું જીવનનો એક અનેરો ?
જેવાને તે એમની વાતોમાં વ્યવહારકુશળતાની લહાવો ગણું છું. ઈશ્વરના અનુગ્રહ વિના આવા મીઠા
પ્રતીતિ થતી રહી છે. શ્રી. બાલાભાઈ આનંદી, સંપર્કો નથી સધાતા; છતાંય એને સાધી આપવામાં કોઈ ને કોઈ વ્યક્તિને ઈશ્વર નિમિત્ત બનાવે છે. અનુભવી, કાર્યદક્ષ અને મસ્ત વ્યક્તિ છે. એમનાં શ્રીકૃષ્ણ અર્જુનને કહે છે ને કે- “ નિમિત્ત માત્ર
સલાહસૂચન પણ કિંમતી હોય છે. મય સવ્યસાત્તિનશ્રી બાલાભાઈ અને મારો સંબંધ શ્રી બાલાભાઈનું વ્યક્તિત્વ મારી દૃષ્ટિએ Aweસધાય એ ઘટનામાં તો ગીતાનું ઉપર્યુક્ત વચન inspiring ભયયુક્ત ભાન પેદા કરે તેવું નહિ, પરંતુ અક્ષરશઃ સાચું પડયું છે. શ્રી. સવ્યસાચી જ અમારો Magnetic ચુંબકીય, અથવા ભારે આકર્ષક છે. સંપર્ક સાધી આપવામાં નિમિત્ત બન્યા છે. સાહિત્યકાર તરીકેનું શ્રી. બાલાભાઈનું મૂલ્યાં. - શ્રી. બાલાભાઈ જેવા સજજનોને જ્યારે જ્યારે કન કરવાનું કાર્ય તો વિવેચકોનું છે. છતાંય શ્રી. યાદ કરું છું ત્યારે મને નીચેને બ્લેક યાદ આવે છે. બાલાભાઈની સજનપ્રતિભા, એમની વિશદ ક૯૫ના.
એમની સરળ અને પ્રાસાદિક ભાષા, અને એમની वदन प्रसाद सदनम्
રજૂઆતશૈલી, એ તો હરકેઈને મુગ્ધ બનાવે તેવાં सदयं हृदय सुधामुचोवाचः ।
છે, એ તો નિઃશંક હકીકત છે. करण परोपकरणम् येषां केषां न ते वद्याः ॥
બાલાભાઈની સર્જકશક્તિ તે અદ્ભુત છે. શારદા મુદ્રણાલયમાં અથવા એમના નિવાસ. એમને માત્ર ઈટ જોઈએ; એમાથી ઇમારત ઊભી સ્થાને જ્યારે જ્યારે શ્રી બાલાભાઈને મળવાને કરી દેવાની કરામત એમને સ્વાભાવિકપણે વરી ચૂકી છે. પ્રસંગ મળ્યો છે ત્યારે એમનું સ્મિતભર્યું મુખા પ્રસંગોપાત મેં વીરમગામના એક હિન્દુ અને રવિંદ પ્રત્યક્ષ થયું છે, અને એમની સુમધુર વાણી એક મુસ્લિમ વચ્ચેની સંભાવના અને સજજનતાસાંભળવા મળી છે. વાર્તાલાપનો આરંભ થયા પછી ભરી મૈત્રીની, મતભેદના કારણે એમાં પડેલા વિક્ષે
ધ પ્રકારના વિષયે આપોઆપ ટપકી પડતા પની, બને મિત્રોનાં હૃદયમાં જાગેલા મનોમંથનની, અને અમે છૂટા પડીએ ત્યાં સુધી અમારી વાતોનો બનેએ લીધેલા અલાની અને કેટલાક શુભેચ્છક કોઈ અંત જ ન આવતો.
હિન્દુ-મુસ્લિમ નાગરિકોની દરમિયાનગીરીના કારણે શ્રી બાલાભાઈની વાતોમાં જેને જે જોઈએ થયેલા એમના આખરી મિલનની વાત કરેલી. અમે તે મળી જાય છે; સાહિત્યના રસિયાને સાહિત્યનો જુદા પડયા પછી મારા એક સ્નેહીએ રસ્તામાં મને રસ, અને અન્યને વાતનો વિસામો.
કહ્યું, “ હવે બાલાભાઈના હાથમાં આવેલી આ ઘટના