Page Text
________________
રચનાઓનું નિર્માણ કર્યું છે, જેમાં છલકાતી પ્રેમ-લક્ષણા ભક્તિ ધ્યાનાકર્ષક બની રહે તેવી છે. ચિત્તની આદ્રતા એ પ્રેમલક્ષણા ભક્તિની અનિવાર્ય શરત છે. પ્રભુને પોતાનો પ્રિયતમ (કે પ્રિયતમા) લેખીને તેના પ્રત્યેનો ઉત્કટ લગાવ, તેના મિલનની ઘેરી અભીપ્સા, તેના વિરહમાં ચિત્તમાં વ્યાપી જતી વ્યાકુળતા, આર્જવથી ઉભરાતી વિજ્ઞપ્તિ – આરઝૂ, આ બધા વિભાવો તે ભાવાદ્રિ ચિત્તના ઘાતક બને છે. વિરહની વ્યાકુળતા અને મિલન માટેની ઉત્કટ તમન્ના ભક્તહૃદયને ભગવાન-પ્રિયતમ પ્રત્યે ઓળંભો-ઠપકો આપવા પણ વિવશ બનાવે છે. એ ઓળંભાના કઠોર દીસતા શબ્દો પણ ચિત્તની તીવ્ર આર્દ્રતાનું જ પરિણામ હોય છે, એ રસિયા ભાવકને સમજાવવાનું ન હોય.
કવિ શ્રીયશોવિજયજીનું ભક્તિભીનું હૈયું, આવી જ કોઈ ભાવાર્ટ્સ ક્ષણોમાં શ્રી ઋષભદેવ પ્રભુ સામે ભક્તિનો મોરચો બાંધી બેસે છે અને ગાઈ ઊઠે છે :
જગતગુરુ, ઋષભદેવ હિતકારી, જગતગુરુ, આદિનિણંદ જયકારી પ્રથમ તીર્થકર, પ્રથમ નરેશ્વર, પ્રથમ યતિ વ્રતધારી. જગતગુરુ...૧
કવિહૃદય પોતાના આલંબનરૂપે ભગવાન ઋષભદેવને પસંદ કરે છે. આ અવસર્પિણી કાળના પહેલા તીર્થકર એ છે, પહેલા રાજવી એને છે, પહેલા યતિ એ છે. એણે જગતનું કલ્યાણ કર્યું છે અને કલ્યાણનો માર્ગ પણ સર્વપ્રથમ એમણે જ પ્રશસ્ત કર્યો છે. આ સ્થિતિમાં તેમને જ સ્વામી, પ્રિયતમ અથવા તો પ્રભુજી તરીકે ભજવાનું કવિહૃદયે સ્વીકારી લીધું છે. જગતના ગુરુને મૂકીને બીજાને ભજવા માટે કવિહૃદય કદાચ તૈયાર નથી, તેનો ગર્ભિત સંકેત આ પંક્તિઓમાં સાંપડે છે. કવિને બહુ જ સંક્ષેપમાં, અથવા કહો કે ટૂંકાણમાં પ્રભુ પ્રત્યે નિવેદન કરવું છે. પ્રભુના સામર્થ્યથી તેઓ પૂરેપૂરા અભિજ્ઞ છે. પોતાની અપેક્ષા અને પોતાના હક પરત્વે પણ તે સ્પષ્ટ છે. એટલે લાંબી પિંજણમાં ઊતર્યા વિના પોતાને જે કહેવું છે તે કવિ આ રીતે કથે છે :
વરસીદાન દઈ તુમ જગમેં, ઈલતિ ઇતિ નિવારી તૈસી કાહે કરત નાહી કરુના, સાહિબ બેર હમારી જગતગુરુ ...૨
એક વાત અહીં પહેલેથી સમજી લેવાની છે. કવિનો સમય મધ્યકાળનો છે. તે પણ એવો સમય કે જ્યારે ભારતમાં અને ગુજરાતમાં પણ મુસ્લિમ શાસકોનું
| SR No. | 032361 |
| Book Title | Dharm Tattva Chintan Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sheelchandrasuri |
| Publisher | Bhadrankaroday Shikshan Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 250 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |