Page Text
________________
(૨૦)
ગયા પત્રમાં નોંધેલા વિચારોનો તંતુ આ પત્રમાં આગળ વધારવો છે. સંભવ છે કે, બધાને આ વાતો-વિચારોમાં રસ ન પણ પડે. છતાં અનેક રીતે આ વાતો મહત્ત્વપૂર્ણ હોવાથી નોંધવી જરૂરી છે.
• કોઈપણ સંસ્થા પદ્ધતિસર ચાલે, અને કાયદાની દષ્ટિએ બાધ ન આવે, તે માટે “ટ્રસ્ટ' ની રચના થતી હોય છે. આપણે ત્યાં પ્રણાલિકાગત રીતે પંચ અને સંઘની વ્યવસ્થા ચાલી આવતી હતી, તેને આ “ટ્રસ્ટ' નામની નવી અને સરકારી કે કાનૂની વ્યવસ્થાએ ખતમ કરી દીધી છે. પંચ કે સંઘમાં પ્રણાલિકા, મર્યાદા તથા શાસ્ત્ર અને પરંપરા દ્વારા પ્રાપ્ત ધારાધોરણોનો મહિમા હતો; તેનું અનુસરણ કરવામાં સુરક્ષાનો તેમજ સ્થિરતાનો અનુભવ થતો હતો. “ટ્રસ્ટ' નામની વ્યવસ્થા આવતાં જ તે બધું ધીમે ધીમે લુપ્ત થતું ગયું; ગુરુજનો તથા મહાજનોની આમન્યા પાળવાનું અળખામણું થતું ગયું; અને કાયદો જ સર્વોપરી હોય તેવું વલણ શરૂ થયું. પરંપરાથી વિખૂટા પાડતી આ વ્યવસ્થાએ એક બાજુ ધર્મ અને તેનાં અંગોના વાસ્તવિક અને પરંપરાપ્રાપ્ત બોધથી આપણને વેગળા કરી દીધા, તો બીજી બાજુ “કાયદો ત્યાં ભ્રષ્ટતા' એ સૂત્રની અસરો આપણને પણ લાગુ પડવા માંડી.
• પ્રત્યેક ટ્રસ્ટને તેના objects - ઉદ્દેશો હોય છે. શાબ્દિક રીતે લખાતા એ ઉદ્દેશોના આશય કે ભાવનાને સમજવાની જરૂરી હોય છે. એ આશયને યોગ્ય રીતે સમજે, તેનું બહુમાનપૂર્વક અનુસરણ કરવાનો પ્રયાસ કરે, તેવા ટ્રસ્ટી સહેજે સહેજે પુણ્યનું ઉપાર્જન કરી જાય છે. પૈસો ટ્રસ્ટનો હોય, કર્મચારીઓ પણ ટ્રસ્ટના જ પગારદાર હોય, પરંતુ ઉદ્દેશો અને તેના આશયને સમજીને તે પ્રમાણેની કાર્યવાહી કરનાર – કરાવનાર વહીવટકર્તા અવશ્ય પુણ્યનો ભાગીદાર બને છે. પણ તેનાથી સામા છેડે, ઉદેશો તથા તેના હાર્દને સમજે નહિ, અને તેથી અવળી રીતે – યથેચ્છ રીતે વર્તે; ઉદ્દેશોનું પાલન થવાને બદલે ખંડન થાય તેમ ચાલતું હોય તો તે પણ ચાલવા દે, તો તેવા વહીવટકર્તા દોષના કે પાપના પણ ભાગીદાર અવશ્ય બને.
• વહીવટ બે વાનાં આપે છે : સેવા અને સત્તા. સેવા મરજીયાત બાબત હોય છે; અનુકૂળતા હોય તો, ત્યારે અને તેટલી સેવા થઈ શકે – થતી હોય છે. જ્યારે સત્તા અનિવાર્ય બાબત છે. જવાબદાર વ્યક્તિ પાસે સત્તા અથવા અધિકાર ન હોય તો વ્યવસ્થાતંત્ર ખોરવાઈ જાય. પણ મુશ્કેલી એટલી જ છે કે સત્તા પોતાની
ધમત્ત |૧૦૯
| SR No. | 032361 |
| Book Title | Dharm Tattva Chintan Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sheelchandrasuri |
| Publisher | Bhadrankaroday Shikshan Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 250 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |