________________
આમુખ
મધ્યકાલીન ગુજરાતી સાહિત્ય મુખ્યત્વે પદ્યમાં જ રચાયું અને ગદ્યમાં તે માત્ર ગણીગાંઠી કૃતિએ જ મળે છે એવી એક માન્યતા પ્ર`તે છે, પરંતુ મારા મહાનિબંધના અભ્યાસ દરમ્યાન એવી સેંકડા હસ્તપ્રતા ગદ્યમાં લખાયેલી જોવા મળી કે જે હજી પ્રકાશમાં આવી નથી. અંગ્રેજી ભાષા અને એની લઢણના સહેજ પણ સ્પર્શી વિનાનું મધ્યકાલીન ગદ્ય એની આગવી છટા અને વિલક્ષણતા ધરાવે છે. આ ગદ્યસાહિત્યને વિપુલ જથ્થા સશોધનની રાહ જોતા ગ્રંથભડારામાં પડેલા છે. તેમાંથી નાનકડા આચમનરૂપે જ્ઞાનવિમલસૂરિ રચિત સ્તબકનું આ સંપાદન પ્રગટ થાય છે.
અહીં સ્તબક એના મૂળસ્વરૂપમાં યથાતથ મૂડેલ છે. સ્તબક ક્રારની સમયની દૃષ્ટિએ સૌથી વધુ નજીક એવી વિ. સ. ૧૭૬૯ની હસ્તપ્રત લા. દ. ભારતીય સંસ્કૃતિ વિદ્યામંદિરમાંથી પ્રાપ્ત થઈ છે. તેને અધિકૃત પાઠ તરીકે સ્વીકારીને આ સંપાદન કરેલું છે. પ્રારંભમાં સ્તબકકારને પરિચય, સ્તઞકની વિશેષતા, પ્રતિને પરિચય તેમ જ એની ભાષાભૂમિકા વિશે છણાવટ કરી છે, જ્યારે અંતે આ સ્તબકમાં પ્રયેાજાયેલ શબ્દોના અ` તેમ જ જુદા જુદા ધ'ની પરિભાષાની સમજાવટ પણ સાથેાસાથ આપી છે. જે શાસ્ત્રો અને શાસ્ત્રકારને સ્તબકમાં ઉલ્લેખ છે એમને પણ સક્ષિપ્ત પરિચય આપ્યા છે.
આ પુસ્તકના પ્રકાશનમાં શ્રી યશેવિજય જૈન ગ્રંથમાળાની ઉદાર આર્થિક સહાયનુ કૃતજ્ઞતાથી સ્મરણ કરું છું.
આશા છે કે આ ક્ષેત્રના વિસ્તૃત અભ્યાસના આયેાજનના અગરૂપ આ નાનકડો પ્રયાસ જિજ્ઞાસુઓને ઉપયેગી થશે.
૧ મે, ૧૯૮૦.
—કુમારપાળ દેસાઈ
