Vyaptipanchak

SR No.: 032160
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
Publication Year: 2004
Total Pages: 116
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 22 MB

Page 85

CCXXERRORROKRICORRRRRRIOROCERRRRRORSCORRRORERAKSHARIREOROSORRORERROCTORRRRRROKHORORSCORRORERSONERSORRRRRRRROREIKEKEKORRRRORAKSKIKRICKKARKERRARIKKARKONKAKKARO
न अव्याप्तिः । यतो अभावाभावो न प्रतियोगिरूपः अपि तु अतिरिक्तः इति मतेनैव एतत्लक्षणं क्रियते । तथा च तादृशान्यतराभावाभावो न अन्यतररूपः । किन्तु अतिरिक्तः, प्रतियोगि-अधिकरण-अवृत्तिश्च । तथा च साध्यवभिन्ने घटे वृतिः यः अन्यतराभावाभावः, सः तादृशान्यतराभाववति गगने न वर्तते । एवमपि अधिकरणभेदेन अभावस्य भिन्नत्त्वात् घटाधिकरणे वृत्तिः तादृशान्यतराभावाभावः घटे एव वर्तते । तथा च साध्यवभिन्नवृत्ति-साध्याभाववान् घटः एव । तस्मिन् गगनत्वस्य अवृत्तित्त्वात् भवति लक्षणसमन्वयः इति नाव्याप्तिः । न वा साध्याभावादिपदानां वैयर्थ्यम् इति निर्विघ्नः पन्थाः अस्माकम् ।
ચાન્દ્રશેખરીયા: ઉત્તર : અભાવનો અભાવ એ પ્રતિયોગિતારૂપ નથી પણ જુદો જ છે. એ મતાનુસારે જ આ લક્ષણ કરેલ છે. એટલે સાધ્યવભિન્નવૃત્તિ-સાધ્યાભાવવ-અવૃત્તિત્વમ્ આજ લક્ષણ રાખશું. છતાં કોઈ વાંધો નહીં આવે. ઘટાકાશસંયોગ-ઘટત્વ-અન્યતરાભાવવાનું પટાદિ બને, તેનાથી ભિન્ન ઘટ બને. તેમાં રહેલો તાદશાન્યતરાભાવાભાવ એ જુદો જ છે. તાદશાન્યતર રૂપ નથી. અને અધિકરણભેદથી અભાવ જુદો માનેલો હોવાથી આ અન્યતરાભાવાભાવ એ તો ઘટમાં જ રહેશે. આકાશાદિમાં ન રહે. અને આમ પણ આ અભાવ એ પ્રતિયોગિવ્યધિકરણ જ માનેલો છે. એટલે પ્રતિયોગી જ્યાં રહેશે, ત્યાં આ અભાવ ન જ રહે. એટલે, તાદશાન્યતરાભાવ=પ્રતિયોગી ગગનમાં છે. માટે, અન્યતરાભાવાભાવ એ ગગનમાં નથી જ રહેતો. એટલે, સાધ્યવભિન્નવૃત્તિ-સાધ્યાભાવવાન્ તરીકે ગગન ન આવે. પણ, ઘટ જ આવે. અને તેમાં ગગનત્વ ન હોવાથી અવ્યાપ્તિ ન આવે. ___ माथुरी : न चैवं साध्याभावेत्यत्र साध्यपदवैय्यर्थ्यमभावाऽभावस्याऽतिरिक्तत्वेन द्रव्यत्वादेरभावत्वाभावात् साध्वद्भिन्नवृत्तिघटाभावादेस्तु हेतुमत्यसत्त्वादधिकरणभेदेनाऽभावभेदादिति वाच्यम् ।
चान्द्रशेखरीया : ननु तर्हि साध्याभाव इति अत्र साध्यपदं व्यर्थम् । यतो भवता एव उक्तम् यदुत अभावाभावो न प्रतियोगिरूपः, किन्तु भिन्नः। अधिकरणभेदेन अभावभेदश्च । तथा च 'वह्निमान् धूमात्' इति अत्र साध्यवभिन्ने भूतले यः द्रव्यत्वाभावाभावः । स न द्रव्यत्वरूपः, किन्तु अतिरिक्तः । अधिकरणभेदेन अभावभेदाच्च स द्रव्यत्वाभावाभावः, भूतले एव वर्तते । न तु महानसादौ । तथा च, साध्यवभिन्नवृत्ति अभाववत् भूतलं एव । तस्मिन् धूमस्य अवृत्तित्त्वात् लक्षणसमन्वयः इति चेत् ।
यान्द्रशेयरीया : प्रश्न : तो ५छी, साध्यामा...म साध्य५६ मे व्यर्थ नवानी सापत्ति माशे. म આગળ જ વાહનમાનું ધૂમામાં સાધ્યવભિન્ન એવા ભૂતલાદિ મળે અને તેમાં તો દ્રવ્યત્વાભાવાભાવ એ તો તમે જુદો જ કહ્યો છે. એટલે, એ અભાવ દ્રવ્યત્વરૂપ બનવાનો નથી. અને અભાવ અધિકરણભેદથી જુદો હોવાથી, ભૂતલાદિમાં રહેલો દ્રવ્યત્વાભાવાભાવ એ મહાન સાદિમાં રહેવાનો નથી. એટલે, સાધ્યવભિન્નવૃત્તિઅભાવવત્ તરીકે મહાનસાદિ આવવાના જ નથી. પણ એ ભૂતલાદિ જ આવશે અને તેમાં તો ધૂમ અવૃત્તિ જ હોવાથી લક્ષણ ઘટી જાય છે.
माथुरी : यत्र प्रतियोगिसमानाधिकरणत्वप्रतियोगिव्यधिकरणत्वलक्षणविरुद्धधर्माध्या
ORORORORSRORORORSCORORSCORRORRRRRORORORSC000000XOKORORSCOOxoxxx8880500000000000RRORSXOXORORROXEXO X OKRKARIRIKRKEKIXXXXXXXXXCICIARRRORRRROR
વ્યાતિપંચક ઉપર ચાદ્રશેખરીયા નામની સરળટીકા ૦ ૦૬ CORRRORORROSORROROSORRRRRIOSORRORSCORRORISORROROSORRORORRIORNOOROSORRORORRORSCORORORONORORORRRRRORISORRRORKOKARIORORXXXXXIXORRORIxxxxxxxxxxxxxxxx