Avachedakatva Nirukti

SR No.: 032158
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 146
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati
File Size: 23 MB

Page 122

ई जागदीशी : न च निरुक्तप्रतियोगितासामान्ये यद्धर्मविशिष्टसम्बन्धिनिष्ठाभावीयXX विशेषणताविशेषावच्छिन्नप्रतियोगितावच्छेदकावच्छेद्यत्वं साधने तद्धर्मावच्छिन्नBR सामानाधिकरण्यमेव लाघवाद् व्याप्तिरुचितेति वाच्यम् ।
- પૂર્વપક્ષ ઃ નિરૂક્તપ્રતિયોગિતા સામાન્યમાં સ્વવિશિષ્ટસમ્બન્જિનિષ્ઠાભાવ- પ્રતિયોગિતાનવચ્છેદકાવચ્છેદ્યત્વાભાવ કહેવાથી એમાં બે નગુનો પ્રવેશ છે એના કરતા છે
8 લાઘવાતુ પ્રતિયોગિતામાં સ્વવિશિષ્ટસમ્બન્વિનિષ્ઠાભાવપ્રતિયોગિતાવચ્છેદકા- ક આ વચ્છેદ્યત્વ જ કહેવું જોઈએ ને ?. से जागदीशी : सामान्यपदस्य व्यापकतावाचित्वेन निरुक्तप्रतियोगितात्वव्यापकतावच्छेदकं यद्धर्मावच्छिन्नवनिष्ठविशेषणताविशेषावच्छिन्नाभावप्रतियोगितावच्छेदकावच्छेद्यतात्वमित्यर्थपर्यवसानेन प्रमेयधूमवान् वह्नरित्यादावतिव्याप्त्यापत्तेः ।
प्रमेयधूमत्वावच्छिन्नवन्निष्ठाभावप्रतियोगितावच्छेदकावच्छेद्यतात्वस्य गुरुधर्मतया एक १ वह्निमन्निष्ठाभावप्रतियोगितात्ववन्निष्ठाभावप्रतियोगितानवच्छेदकत्वेन तादृशप्रतियोगितात्वव्यापकतावच्छेदकत्वात् ।।
ઉત્તરપક્ષ : પ્રતિયોગિતા સામાન્યમાં જે સામાન્યપદ છે તે વ્યાપકતા વાચક છે. છે એટલે એનો અર્થ એ થાય કે પ્રતિયોગિતાત્વવ્યાપકતા વચ્છેદક, જે યુદ્ધર્મવિશિષ્ટ છે સ સંબંધિનિષ્ઠાભાવપ્રતિયોગિતાવચ્છેદકાવછે ઘવત્વ બનવું જોઈએ. અર્થાતું ? જે પ્રતિયોગિતાત્વત્વનું વ્યાપક સ્વવિશિષ્ટસંબંધિનિષ્ઠાભાવપ્રતિયોગિતાવચ્છેદકા- 38 વચ્છેદ્યત્વ બનવું જોઈએ. છે હવે આમ થતાં પ્રમેયમવાનું, વહ્નો માં અતિવ્યાપ્તિ આવશે.
| સ્વરૂપેણ અયો ગોલકા ત્વાભાવ મળે. અયો ગોલકોન્યવાભાવીય જ આ પ્રતિયોગિતામાં લઘુભૂત (સ્વ =) ધૂમત્વવિશિષ્ટધૂમસંબંધીપર્વતનિષ્ઠઘટવન્દ્રપ્રકારકઆ પ્રમાવિશેષ્યત્વાભાવ. તદીય પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક ઘટવન્દ્રપ્રકારકપ્રમાવિશેષ્યત્વત્વ.
તદ્અવચ્છેદ્યત્વ અયોગોલકાવવાભાવીય પ્રતિયોગિતામાં નથી અર્થાત્ તદભાવ છે. આ છે આમ પ્રતિયોગિતાત્વનો વ્યાપક નિરૂક્ત અવચ્છેદ્યત્વ ન બન્યો. અર્થાત્ યત્ર છે જ પ્રતિયોગિતાä તત્ર નિરુક્તાવચ્છેદ્યત્વે એવું ન થયું.
Bect અવચ્છેદકત્વનિરુક્તિ • ૧૧ રાજા