________________
૧૨. , વાયુ, પર્ ૪, ૬, પૃચ્છ, , , , fક, મથુ, મુ૬,
તેમજ તેવા બીજા દ્વિકર્મક ધાતુઓના વાક્ય પ્રયોગમાં આવેલા બે કર્મોમાં ગૌણ કર્મ કર્મણિ પ્રયોગમાં પ્રથમામાં આવે છે. વ્રત $ નૌઃ પયઃ કુવે "વા'- ઘન ઘને યાધ્યતે |
$ નિ શતં નીયતે રેવત્ત: | ૧૩.$ ' ધાતુનો પૂ આદેશ થાય છે. પ્રતા - મુયતે |
$ 'જૂ ધાતુનો વ આદેશ થાય છે. વાત. - ૩વ્યતે | $ 'ધ ધાતુનો ગલ્ આદેશ થાય છે. દા.ત. એ ઝરતે |
$ “શી' ધાતુનો શત્ આદેશ થાય છે. દા.ત. - શય્યતે || ૧૪:૩૬, , તન્ આ ત્રણ ધાતુઓમાં વિક્મ નો લોપ થાય છે. અને | ત્યારે મ નો માં થાય છે. a.ત. વન્ + ચતે અથવા વાયતે | - આ રીતે બે છે નન્ + નન્ય અથવા નાયતે | + પ્રકારે રૂપો તત્ ક તન્યતે અથવા તો તે છે :
થાય છે. ૧૫. કર્તરિથી કર્મણિ કરવું હોય ત્યારે કર્તાને તૃતીયા વિભક્તિ લાગે. અને કર્મને પ્રથમ વિભક્તિ લાગે. તેમજ યિાપદ કર્મને અનુસરે. u... वयं शालां गच्छामः = अस्माभिः शाला गम्यते । ૧૬. કર્મણિથી કર્તરિ કરવું હોય ત્યારે ક્તને પ્રથમા કર્મને દ્વિતીયા અને ક્રિયાપદ ક્તને અનુસરે
u... अस्माभिः जिनेश्वरः पूज्यते - वयं जिनेश्वर पूजयामः । ||ભાવે પ્રયોગ * íને તુતીયા વિભક્તિ લાગે..
પ્રથમા વિભક્તિ કોઈનેય લાગે નહિં.
• ક્રિયાપદ તુતીય પુરુષ એક્વચનમાં વપરાય છે. | શર્મક ધાતુ કારિક્ષ)
लज्जा सत्ता-स्थिति-जागरणम्, वृद्धि-क्षय-दीप्तिमरणम् ।
शयन-क्रीडा रुचिदीप्त्यर्थः धातुगणमकर्मकमाहुः । १ । અર્ધ- લજજા અર્થવાળા, સતા અર્થવાળા (પૂવગેરે), સ્થિતિ અર્થવાળા,
જાગૃતિ અર્થવાળા, વૃદ્ધિ - લય, દીપ્તિ, અને મરણ અર્થવાળા, શયન, ક્રીડા અચિ વગેરે અર્થવાળા ધાતુઓ અકર્મક છે.
23.
