________________
કઇ વિભક્તિ ?
ઉદાહરણ
ધાતુના કયા અપદના યોગમાં
૧. વિના અવ્યયના
યોગમાં....
| બીજી, ત્રીજી અથવા પંચમી
વિભક્તિ લાગે.
ધર્મ ઘર્મન ઘર્માત્ विना न मोक्षः ।
૨ત્રકતે (વિના) ના | યોગમાં
| દ્વિતીયા અથવા પંચમી
વિભક્તિ લાગે.
पुण्य, पुण्यात् | 2ઢતે ન નીવિતમ્ |
૩ મ, , તમ્ વગેરે અવ્યયો....
તેનાથી સર્યું એવા અર્થમાં ગર્ત વર્તન | વપરાયા હોય ત્યારે જેનાથી સર્યું વિં નીતિન | | વગેરેને તૃતીયાવિભક્તિ લાગે. | ઋર્તિ તેન !
| |૪. શરીરના અવયવમાં | શરીરની ખોડ બતાવતા
અવયવને તૃતીયા લાગે.
| पादेन खञ्जः ।
૫. સદ, સર્ષ સામે જેની સાથે હોય તે વ્યક્તિને | મમ અર્થમાં.. | તૃતીયા વિભક્તિ લાગે.
रामेण सह કચ્છતા
૬.fધ, મન્તર વગેરે જેના પર ધિક્કાર આદિહોય અવ્યયના યોગમાં.. તેને દ્વિતીયાવિભક્તિ લાગે.
धिक्! जाल्मम्। राममन्तरा न गच्छति
૭.તુલ્ય, સા વગેરે જેના તુલ્ય/સદેશ હોય તેને સમાનાર્થી શબ્દોના | તુતીયા કે ષષ્ઠી લાગે. યોગમાં
પિત્રા, પિતુઃ સશઃ | मात्रा, मातुः तुल्यम्
૮. નમ: અવ્યયના
યોગમાં..
જેને નમસ્કાર હોય એને ચતુર્થી વિભક્તિ લાગે.
नमस्तुभ्यम् । जिनाय नमः ।
18
