Lexicographical Studies In Jaina Sanskrit

SR No.: 032134
Original Sutra Author: N/A
Author: B J Sandesara, J P Thaker
Publisher: Oriental Institute
Publication Year: 1962
Total Pages: 248
Language: English
Classification: Book_English
File Size: 17 MB

Page 120

II4
उपाश्रय
उपलक्षण
n. recognising. 93.7. Vide उप + Vलक्ष. उपवरक
m.
same as अपवरक. 4.21; 17 21; 38.18; 107.14, 15. Vide अप
वरिका, उपवरिका. उपवरिका
f. same as अपवरिका. 48. 19; 73. 22. Vide अपवरक, उपवरक. उपसर्ग
m. a calamity. 16. 28. [ A Jaina technical term.] Vide PC. m. a Jaina monastory. 92. 16; 93. I-2; 94. 16; 103. 34; 105.
15; 107.8; II9. 20. [A Jaina technical term.] Vide PK. उर्वरा
f. the earth. 134. 19. - उलगा
f. service. 53. 33. Vide अवलगा, ऑलगा. उलपित
adj. embazzled. अन्यदा तेन एकान्ते चिट्ठडकवाचनच्छलेन तस्य शिरश्छेदितम् । तस्य
भाण्डागारोऽपि धृतः। सर्वमपि टीपयित्वा गृहीतम् । उपवरिकात्रये मृत्तिकां वीक्ष्य सा स्वयं गृहीता। ....... राज्ञोक्तम्-तर्हि उलपितविषये दिव्यं देहि, घटसर्पमाकर्षय। 73. 21-25. cf. Guj. stag. In Old Guj. also the verb उलव in this sense is current. Vide e.g. Naladavadantirāsa (V. S. 1612), of Mahīrāja, verse 98 : कहिनी वस्तु न जाइ उलवी,
को कहिनइ न सकइ भोलवी । देसविदेसना आव्या संघात,
व्यापारिइ रहिया वछीयात ॥ उसेरि
f. ? ततः सूरिभिनिजव्यन्तरद्वयं प्रहितम् । तत् द्वयं वलमानं यवनव्यन्तरैधृतं, कुट्टितं च ।
दिनत्रयं स्थापितं च । तावता गुरूणां उसेरिर्जाता। दिनत्रयं यावत् कटके चलिते
मुक्तम् । ततस्ताभ्यां समग्रमपि स्वरूपं श्रीपूज्यानां निवेदितम् । 83. 26-28. ऊणं खूणम् adv. any damage or harm. आयुषोऽन्तं परिज्ञाय नृपं मुकलापयामास-देव !
क्षम्यताम् , यत्स्वामिन ऊणं खूणं वा कृतः । कदाचिद् देयद्रम्माणां शङ्का भवति तदा न कार्यम् । मदीयं शरीरं तवायत्तम् , द्रव्यः किम् , द्रम्माणां पत्रं विदारयिष्यामि । परं मा ब्रज | 68. 12-15. [ ऊग is from Skt. ऊन — something insufficient' and खूण is Pkt. 'damage or harm'. Here
both are used together in an adverbial way. ] उतरी
f. N. of a neck-ornament. सम्पूर्णेषु ग्रन्थेषु शासनदेव्या पुस्तकलेखनाय रत्न
खचिता स्वर्णमयी उतरी समवसरणे मुक्ता । सर्वत्र दर्शिता कोपि मूल्यं न कुरुते । तथा राजमहाराजश्री[ भी ] मेन द्रम्मलक्षत्रयदाने पुस्तकानि लेखयित्वा समग्रदेशा
चार्याणां दत्तानि । 95. 17-19. cf. Guj. ऊतरी. गट्टी-/भू to remain in standing position. ऊर्तीभूय स्थितः 3.6; ऊ भवतु
60. 31. cf. Guj. ऊभएँ, ऊभा थर्बु, ऊभा रहेQ. Vide PK. ऊर्ध्व+/स्था. ऊषाल
m. a medicine producing vomitting. कस्यापि व्यवहारिणः स्वप्ने मुखे
उन्दरिका प्रविष्टा । तेन रोगो जातः । षण्मासाः सञ्जाताः। केनापि मतिमता वैद्येन भोजनं दत्त्वा ऊषालो दत्तः। तदन्तः कृत्रिमा मूषिकाः पतिताः । ततो नीरोगो जातः ।
114. 25-26. एकवीस pronoun. twentyone. एकवीसवारभणनेनैकविंशतिसहस्रा दापिता मन्त्रिणा। 64. 1.
cf. Guj. एकवीस,