Lexicographical Studies In Jaina Sanskrit

SR No.: 032134
Original Sutra Author: N/A
Author: B J Sandesara, J P Thaker
Publisher: Oriental Institute
Publication Year: 1962
Total Pages: 248
Language: English
Classification: Book_English
File Size: 17 MB

Page 119

उद् + V पट्
उन्दर
उन्दरिका
उपयाचित
उपरि
उप + V लक्ष्
15
113
( causal) to lift up to raise प्रासादोपरि नृत्यन् आद्यकपर्दिनोत्पाठ्य वैताढ्यपर्वते उत्तर श्रेण्यां नीतः । 101. 21, 31; तत एकं पल्यङ्कपादमुत्पाव्याङ्गुल्यर्पिता । Int. 30. 26, उत्पाव्यते 33. Vide PK.
m.
a rat. उंदरटंका २० 123.7; उन्दरद्रव्येणोन्दरवसही कारिता । 125.14. cf. Pkt., Guj., Mar. उंदर. Vide उन्दरिका.
f.
a small mouse. कस्यापि व्यवहारिणः स्वप्ने मुखे उन्दरिका प्रविष्टा । तेन रोगो जातः । षण्मासाः सञ्जाताः । केनापि मतिमता वैद्येन भोजनं दत्त्वा ऊषालो दत्तः । तदन्तः कृत्रिमा मूषिकाः पतिताः । ततो नीरोगो जातः । 114.25-26. cf. Guj.
उंदरडी Vide उन्दर.
n.
ind.
an offering, especially to the deities, to render them propitious. अनेकौषधदेवपूजोपयाचितैरपि नापत्यमाप । 92.13. Vide PC. उपयाचिती / कृ.
[1] towards. वज्राकरं स्मृत्वा तदुपरि प्रस्थित: 1.5; नृपेण शूलोपरि
afe: 3. 19-20, 20; 25. 26-27; 28. 27; 30. 23; 32. 9; 45. 22; 55.20; 60. 13-14; 68.17, 29; गृहस्योपरि व्रजन् मार्गे सार्थेन सह चौरैर्दृष्टः । 110 23.
[2] with, for, towards. देव! अस्योपरि तव चित्तं कीदृशम् ?। 5.
11- 12; वृद्धस्य वीरमोपरि मोहोऽस्ति 67. 12; कथं ममोपरि कोपं कुरुषे ? 90. 24-25; बौद्धानामुपरि प्रकुपिताः । 105. 15; चेतसि विरागवान् जातः संसारोपरि । Int. 28. 28.
[3] on ( an occasion ) इति निणतदिनोपरि जयसिंहदेवेन जगद्देवस्य परमार वंशोद्भवस्य पट्टबन्धः कृतः । 25. 13-14; प्रतिष्ठोपर्याकारणमागतम् । 40. 17; श्रीहेमसूरिकथित दिनोपरि 45. 25-27; एकदा पारणादिनोपरि श्री यशोभद्रसूरीणां क्षमाश्रमणानि समागतानि । 115.4.
[4] towards (for assailing ) स कटकमादाय गूर्जरत्रोपरि गतः । पत्तनं भग्नम् | 19. 6; इति प्रत्युत्तररुष्टेन भोजेन पत्तनोपरि बाह्यावासा दत्ता: । 21.9; सैन्यं तैलपदेवस्योपरि चालितम् । 21 18; गूर्जर देशोपरि सेनाधिपत्यं दत्तम् । 21. 29-30; कोऽपि बीटकं मल्लिकार्जुनो परि ग्रहीष्यति । 39. 22; गाजणपतिनृपतेरुपरि कटकं विधाय । 47. 10-11; पतनोपरि तुरुष्काणां सैन्यमाययौ । 49.9; देवगिरेरुपरि बीटकं याचितमस्ति । 55. 22; श्रीवस्तुपालोपरि कटकं गृहीत्वा समागतः । 74.6; 86. 6; 87. 24; 89. 6; 90. 16.
[5] after, beyond सन्ध्योपरि नैवेद्यानि कारितानि 1.15; सन्ध्योपयेहि ।
47.32.
cf. Guj., Mar. 3 and Hindi in all these senses. Vide PK.
to recognise. भवद्देशीयोऽयं राजा उपलक्ष्यताम् 21.16 - 17; उपलक्ष्य 33.32; 44.17; 82.5; 130. 11; उपलक्षितः 46.17; उपलक्षयसि 50. 15, 16; 55.30; उपलक्षे 50.16; उपलक्षयति 80.23; उपलक्षिता 105.14; 1312 Vide उपलक्षण; also vide PK.