________________
પર્યુષણપર્વ મહાત્મ્ય
39
(૧) હંમેશાં પ્રતિમા ધરીને રહેવું. (૨) ગૃહસ્થનો વિનય - ઉપચાર ન કરવો. (૩) છઠાસ્થ અવસ્થામાં પ્રાપે મૌન રહેવું. (૪) હાથમાં આહાર કરવો. (કરપાત્રો) (૫) અપ્રીતિ થાય તેવા ઘેર રહેવું નહિ. વર્ષાકાળ પૂરો થતાં પ્રભુ વિહાર કરી ગયા.
પ્રભુ દીક્ષિત થઈને વિચરતા હતા ત્યારે તેમના વસ્ત્રનો અર્ધોભાગ કાંટામાં ભરાઈને ત્યાં જ રહી ગયો. બન્યું હતું એવું કે પ્રભુએ જ્યારે વરસીદાન આપ્યું હતું ત્યારે સોમ નામનો દરિદ્ર બ્રાહ્મણ અન્યત્ર હોવાથી કંઈ લાભ પામી શક્યો નહોતો. પરદેશથી પણ ધનપ્રાપ્તિ વગર નિરાશ થઈને આવ્યો ત્યારે પત્નીએ ધમકાવ્યો કે “અહીં ધનવર્ષા થઈ રહી હતી ત્યારે પરદેશ રહ્યા અને નિર્ધનતા સાથે જ પાછા ફર્યા. છતાં હજી ભગવાન બહુ દૂર નહિ ગયા હોય. તેમની પાછળ જાઓ અને કંઈક લાભ મેળવીને આવો. એ જેવો જંગલ તરફ નીકળ્યો તેણે જંગલમાં કાંટામાં ભરાયેલું દેવવસ જોયું. તે લઈને હરખભેર નગરમાં આવીને સોની પાસે ગયો. સોનીએ કહ્યું, “જો, તું બાકીનું અર્ધ વસ્ત્ર લાવી આપે તો પૂરા એક લાખ સોનૈયા મળે.” ધનની લાલચે તો પ્રભુને શોધતો જંગલમાં આવ્યો. પ્રભુમાં હંમેશાં ધ્યાનમગ્ન રહેતા હોઈ તે માગી શક્યો નહિ અને પાછળ પાછળ ફરવા માંડ્યો. એક વાર તે વસ્ત્ર સ્વયં સરી પડ્યું. ત્યારે તેણે તે વસ્ત્ર ઉપાડી લીધું અને ચાલતો થયો. ત્યાર પછી પ્રભુ અચેલક (દિગંબર) અને કરપાત્રી જ રહ્યા.
પ્રભુની કરુણાથી ચંડકૌશિક સર્પની પણ મુક્તિ થઈ. ચંડકૌશિક પૂર્વભવમાં એક તાપસ હતો. એક વાર શિષ્ય સાથે ભિક્ષા લેવા જતો હતો ત્યારે પગ નીચે એક દેડકી કચરાઈને મરી ગઈ. હિતચિંતક શિષ્યએ પ્રાયશ્ચિત લેવાનું કહ્યું પણ પ્રમાદવશ વિસરાઈ ગયું. રાત્રે પેલા શિષ્યએ યાદ કરાવ્યું ત્યારે અતિ ક્રોધમાં આવીને શિષ્યને મારવા દોડયો. અતિ નબળું શરીર અને
