________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
રહેતો હતો. કુબેરભંડરી સમાન ધનિક હોવા છતાં પોતાના મકાન પર ધજા ફરકાવતો નહિ. જ્યારે ધનદના પુત્રોના વિચારો જુદા હતા. પોતાના મકાન પર ધજા ફરકતી જોવા તેઓ ખૂબ આતુર હતા. પિતાની મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન કરી પોતાની ઇચ્છા પાર પાડવામાં તેઓ માનતા ન હતા. ધ્વજાઓ ફરકતી હોય તેવા નગરજનોનું સન્માન રાજા સારું કરતો. અન્ય લોકો પણ તેમને ખૂબ માન આપતા. અન્યનો સત્કાર થતો જોઈ એક દિવસ તેમણે પૂછ્યું, “પિતાજી ! આપણી પાસે વિપુલ ધનસામગ્રી હોવા છતાં શા માટે ધજા ફરકાવતા નથી ?” પિતાએ જવાબ આપ્યો, “આપણા ધનની સંખ્યા થઈ શકે તેમ નથી. અને ગણતરી કર્યા વગર મૃષા બોલવું એ સજ્જન પુરુષોને યોગ્ય નથી. વળી ધર્મકાર્ય કર્યા વગર બાહ્ય આડંબર કરવો યોગ્ય નથી.”
220
આ પ્રમાણે પુત્રોને સમજાવવા છતાં તેમના મનનું સમાધાન થયું નહિ. કેટલોક સમય ચાલ્યો ગયો. એક દિવસ વિવાહ કાર્યમાં સ્વજનોના આગ્રહથી ધનદ પુત્રોને સમજાવી બહારગામ ગયો. ત્યારે પુત્રોએ અવસર પ્રાપ્ત થવાથી પિતાના સંચય કરેલા રત્નો ભંડારમાંથી કાઢી બહાર બજારમાં વેચી નાખ્યા બહારગામના વ્યાપારીઓ ખરીદી લઈ દ્રવ્ય આપી ચાલ્યા ગયા. આ બધુ દ્રષ્ટય કોટિ સંખ્યામાં થવાથી પોતાના મકાન પર સુવર્ણદંડથી સુશોભિત ધ્વજા પોતાના મકાન પર ઊભી કરી દીધી. જ્યારે ધનદ કામ આટોપીને નગરમાં આવ્યો અને પોતાના મકાન ઉપર ધ્વજા જોઈ. પુત્રોને પૂછ્યું તો તેમણે બધી હકીકત કહી સંભળાવી. પુત્રોની વાત સાંભળી ક્રોધાવેશમાં ધમધમતા ધનદે પુત્રોને કહ્યું, “અરે ! કુલાંગારો ! કુપુત્રો ! કુબુદ્ધિવાળાઓ ! તમે આ શું કર્યું ? બધા રત્નો વેચી તમે માત્ર આટલુ જ દ્રવ્ય મેળવ્યું ? આટલા દ્રવ્ય કરતા વધારે મારા એક રત્નની કિંમત હતી. તમે પાણીના મૂલ્યે તેને વેચી દીધા. હવે મારા ઘરમાંથી બહાર નીકળો. બધા રત્નો પાછા ના મેળવે ત્યાં સુધી તમારું મુખ મને બતાવશો નહિ. પિતાનો તિરસ્કાર પામી ઘર બહાર નીકળી એ પુત્રો રત્નોના ખરીદાર વ્યાપારીઓને શોધવા લાગ્યા. પણ તેઓ પોતપોતાના નગરે જતા રહ્યા હોવાથી તેમને પત્તો
