________________
13
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
છું અને તમને પ્રતિબોધવા અહીં આવેલો છું વીરાંગદ રાજાના ચારિત્રના પ્રભાવે સાતમા સ્વર્ગે ગયેલા ત્યાંથી સાકેતપુર નગરમાં પુરુષોત્તમ રાજા થયેલા છો. માટે તમારે પણ હવે આરાધન કરવું યોગ્ય છે.
જ કનકધ્વજ રાજાની દીક્ષા : - ગુણધર મુનિએ કેશવની કર્મકથા કહી સંભળાવી જેથી પુરુષોત્તમ રાજાને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. પોતાના પૂર્વભવ જોઈને ગુરુને નમીને બોલ્યો, “હે ભગવન ! ભવાંતરની જેમ આ ભવમાં પણ અમને બોધ કરવા આપ પધાર્યા એ અમારા અહોભાગ્ય છે. હું આપની પાસે દીક્ષા લઈશ.” રાજ પુરોહિત કપિંજલ પણ જાતિ સ્મરણથી પોતાનો ભવ જાણી ગુરુને નમીને બોલ્યો, “મને પણ દીક્ષા આપી મારો ઉદ્ધાર કરો.” કપિંજલની વાણી સાંભળી રાજાએ કપિંજલને પૂર્વભવ જાણવાની જિજ્ઞાસા બતાવી. મુનિએ કપિંજલનો પૂર્વભવ કહેવા માંડ્યો.
રાજન વસંતપુર નગરમાં તું જયારે રાજા હતો ત્યારે શિવદેવ નામનો આ શ્રાવક હતો. તે અણુવ્રત ધારણ કરનારો અને સામાયિક પૌષધમાં પ્રીતિવાળો બ્રહ્મચારી હતો. છતાં મોહને એની મતિ ફેરવી નાખી જેથી સમક્તિને છોડીને તે પણ સાધુઓની નિંદા કરવા લાગ્યો. ગુરુ વંદન કરવાનું તેમ જ તેમને વહોરવાનું પણ છોડી દીધું તેમની વૈયાવચ્ચ કરવા પણ જતો નહિ ઊલટું મોહનની જેમ સાધુઓની નિંદા કરતો અને તેમની વિરાધના કરતો મિથ્યાત્વી તેવો તે અનુક્રમે કાળ કરી કિલ્લિષિક થયો. દૌર્ભાગ્ય નામના કર્મ ઉદયથી ત્યાં પણ સમૃદ્ધ દેવતાઓએ એને પંક્તિ બહાર કર્યો. તેથી તેણે સ્મશાનમાં જીવન વિતાવ્યું. ત્યાંથી મરીને ચંડાળના કુળમાં અવતર્યો. અનેક પાપકર્મ કરી ધૂમ પ્રભામાં નારકી થયો. નારકીની મહાવ્યથા અનુભવી તારો પુરોહિત કપિંજલ થયો. ભવાંતરના સંબંધથી આજે પણ કપિંજલને કેશવ સાથે પ્રીતિ થઈ. કેશવની સંગતથી કુળને ઉચિત ક્રિયાનો ત્યાગ કરી કપિંજલ નાસ્તિક થયો છતાં પણ ત્રઋજુ પરિણામી હોવાથી શિવદેવ ભવમાં તીવ્ર
