________________
४४०
अभिनव प्राकृत-व्याकरण
इत्त-दुरुह + इत्तु = दुरूहित्तु, जाण + इत्तु = जाणित्तु, वध + इत्तु = वधित्तु ।
चा--कि + च्चा - किच्चा, ण + च्चा = [च्चा, सो+च्चा = सोच्चा, भुज +च्चा = भोच्चा, चय + चा = चेचा।
इया ... परिजाण + इया = परिजाणिया, दुरूह + इया = दुरूहिया । हु-क + कटु, साह +8 = साहटु, अवह + १ = अवहटु । उं-गुण-सो + उ = सोउं, दट्ठ + उ = दटुं, छोढ + उ = छोढुं ।
तूण---भुज + तूण--भोत्तण, मुंच + तूण = मोत् + तूण = मोक्तूण, मुत्तूण । ग्रह + तूण--घेत्तण।
ऊण----अभिवाइ + ऊण = अभिवाइऊण, लभ + ऊग = लघृण, सुण + ऊण = सोऊण, छुम + ऊण = छोडूग, नि + जिण = निजिऊण; गम + ऊण = गामिऊग, निः + चिप + ऊण = निच्छिऊण।
हेत्वर्थ कृदन्त ( ८८) हेत्वर्थक तुमुन् के अर्थ में इत्तए, इत्तते, त्तु, उं प्रत्यय होते हैं।
इत्तए—कर + इत्तए = करित्तए, प+ कर + एत्तए = पकरेत्तए, वागर+एत्तए = वागरित्तए, वियागरित्तए, कारवेत्तए, कारावित्तए, कारावेत्तए ।
इत्तत्ते--उवसाय + इत्तते = उत्सामित्तते । तुं-पच् + तुं = वत्तं । उं-चारस + उ = वास + उ = वासिङ, वरिसे
वर्तमानकृदन्त वर्तमान अर्थ में प्राकृत के समान न्त और माण प्रत्यय अर्धमागधी में भी होते हैं। यथा
न्त-कर + न्त = करिन्तो, करेन्तो; गाय + न्त = गायन्तो, जणय + न्त = जणयन्तो, समावयन्तो।
माण-पउज्ज + माण = पउजमाणो, विक्काय + माण = विक्कायमाणो, धिप्प + माण = धिप्पमाणो, परिगिज्म + माण = परिगिज्झमाणो, जाय + माण = जायमाणो, आढिय + माण = आढियमाणो। ( ८९ ) अकारान्त धातु के त प्रत्यय के स्थान में ड होता है। यथा
+ त = कड, म + त = मड, अभिहड, वावड, संवुड, वियड, वित्थड ।