________________
બે બેલ
ગુજરાતી ભાષામાં લખાયેલાં અર્ધમાગધી વ્યાકરણનાં કેટલાંક પુસ્તકો મારા જોવામાં આવ્યાં, પરંતુ તેમાં ઘણાં તે અતિ વિસ્તૃત સ્વરૂપના હતાં અને કેટલાંકમાં ક્રમની ગુચવણો જોવામાં આવી; એથી મને લાગ્યું કે વિદ્યાર્થીઓ માટે એવું નાનું સરખું પુસ્તક જે લખવામાં આવે છે જેમાં આવશ્યક તેટલી વ્યાકરણ વિષયક સર્વ માહિતી સંક્ષેપમાં ભળે છે તે વિદ્યાર્થી વર્ગને ઉપકારક થઈ પડશે, એ દષ્ટીથી મેં આ “ અર્ધમાગધી વ્યાકરણ-સાર ” લખ્યું છે. આમાં વર્ણવિકાર, શબ્દ રૂપ, ધાતુ રૂપે, કૃદ, સધિ, સમાસ વગેરેની માહિતી વિસ્તાર ન કરતાં મહત્વના મુદ્દાઓ ધ્યાનમાં રાખી ટુંકાણમાં આપવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે. મને વિશ્વાસ છે કે આ નાની સરખી પતિકાનું એકેક પાનું પણ વિદ્યાર્થીઓ જે દરરોજ. ધ્યાનપૂર્વક વાંચશે તો મેટ્રિક માટે જોઇતું વ્યાકરણ-જ્ઞાને તેઓ ટુંક સમવમાંજ સહેલાઈથી મેળવી શકશે. 1 . બીજું, આ કાર્યમાં મને જે જે લોકોની પ્રેરણા તથા મદત મળી તે બધાને અભાર માને એ મારી ફરજ છે.
પ્રથમતઃ તો શ્રી ૨ ચુ. મ. ગુજરાતી હાઈસ્કૂલના પ્રિન્સિપાલ શ્રી, દાદાવાલાને હું કૃતજ્ઞ છું, કારણ કે તેમની જ પ્રેરણાથી મેં અર્ધમાગધી ભાષામાં વધુ રસ લીધો અને આ પુસ્તક લખવા હું પ્રેરાયો.
ઉપરાત મારા તે શિક્ષક મિત્રો અને વિદ્યાર્થીઓને પણ હું આભારી છું કે જેમણે મને આ કાર્યમાં વખતો વખત મદત કરી.
વાડિયા કોલેજના પ્રિન્સિપાલ શ્રી. એન. જી. સુરૂએ આ નાની સરખી પુસ્તિકા પર પ્રસ્તાવના લખી આપી પોતાની ઉદાત્ત વૃત્તિનો પરિચય આપ્યો અને મારા ઉત્સાહમાં વધારે કર્યો માટે તેમને પણ હું કૃતજ્ઞ છું.
તેમજ ઉપયુક્ત સૂચનાઓ સાથે આ પુસ્તકનું મુદ્રણ કાળજીપૂર્વક કરી આપી મારા મિત્ર શ્રી. કનકમલ મુનેતે જે આત્મીયતા બતાવી તે માટે હું તેમનો પણ આભારી છું.
રવીન્દ્ર સ્મૃતિદિન, )
૧૮૫૩
રેવાશંકર જોષી
