________________
ମୁଁ କିଏ ?
୨୫
ତେବେ ସେ କୁହନ୍ତି ‘ନାହିଁ, ସୁଖ ତ’ ପୁରା ହିଁ ଦରକାର । ତା’ ପରେ ମୁଁ କୁହେ, ତାହା ହେଲେ ଆମେ ସୁଖ ବିଷୟରେ ହିଁ ଆଲୋଚନା କରିବା ନା ! ମୋକ୍ଷ କଥା ଛାଡି ଦିଅନ୍ତୁ ।’ ମୋକ୍ଷ କ’ଣ, ଏହି ଲୋକମାନେ ବୁଝନ୍ତି ହିଁ ନାହିଁ । ଶବ୍ଦରେ କୁହନ୍ତି ଏତିକି ହିଁ । ଲୋକେ ଏପରି ବୁଝନ୍ତି ଯେ ମୋକ୍ଷ ନାମରେ କୌଣସି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଏବଂ ସେଠାକୁ ଯିବା ଦ୍ବାରା ଆମକୁ ମୋକ୍ଷର ମଜା ଆସିବ ! ମାତ୍ର ଏହା ସବୁ ଏପରି ନୁହେଁ ।
ମୋକ୍ଷ, ଦୁଇଟି ଷ୍ଟେରେ
। ପ୍ରଶ୍ନକର୍ତ୍ତା : ମୋକ୍ଷର ଅର୍ଥ, ଆମେ ସାଧାରଣତ ‘ଜନ୍ମ-ମରଣରୁ ମୁକ୍ତି’, ବୋଲି କହିଥାଉ ।
। ଦାଦାଶ୍ରୀ : ହଁ, ଏହା ସତ ଅଟେ । କିନ୍ତୁ ଯାହା ଅନ୍ତିମ ମୁକ୍ତି ଅଟେ, ତାହା ସେକେଣ୍ଡାରୀ ଷ୍ଟେଜ୍ ଅଟେ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରଥମ ଷ୍ଟେରେ, ପ୍ରଥମ ମୋକ୍ଷ ଅର୍ଥାତ୍ ସଂସାରୀ ଦୁଃଖର ଅଭାବ ହୋଇଥାଏ । ସଂସାରର ଦୁଃଖରେ ମଧ୍ୟ ଦୁଃଖ ସ୍ପର୍ଶ କରେନାହିଁ, ଉପାଧିରେ ମଧ୍ୟ ସମାଧ ରହିଥାଏ, ତାହା ପ୍ରଥମ ମୋକ୍ଷ ଅଟେ । ଏବଂ ପରେ ଏହି ଶରୀର ଛାଡ଼ିଦେବା ପରେ ଆତ୍ୟନ୍ତ୍ରିକ ମୋକ୍ଷ ହୁଏ। କିନ୍ତୁ ପ୍ରଥମ ମୋକ୍ଷ ଏହିଠାରେ ହୋଇଯିବା ଉଚିତ୍ । ମୋର ମୋକ୍ଷ ହୋଇ ଯାଇଛି ନା ! ସଂସାରରେ ରହିଲା ପରେ ମଧ୍ୟ ସଂସାର ଛୁଏ ନାହିଁ, ଏପରି ମୋକ୍ଷ ହୋଇଯିବା ଉଚିତ୍ । ଏହି ଅକ୍ରମ ବିଜ୍ଞାନ ଦ୍ଵାରା ଏପରି ହୋଇପାରିବ।
। ବଞ୍ଚିଥିବାବେଳେ ହିଁ ମୁକ୍ତି ପ୍ରଶ୍ନକର୍ତ୍ତା : ଯାହା ମୁକ୍ତି ବା’ ମୋକ୍ଷ ଅଟେ, ତାହା ବଞ୍ଚିଥିବାବେଳେ ମୁକ୍ତି ନା ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ମୁକ୍ତି ଅଟେ ?
ଦାଦାଶ୍ରୀ : ମରିବା ପଶ୍ଚାତ୍ ମୁକ୍ତି କେଉଁ କାମରେ ? ମରିବା ପରେ ମୁକ୍ତି ହେବ, ଏପରି କହି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଫସାଉଛନ୍ତି । ଆରେ, ମୋତେ ଏହିଠାରେ କିଛି ଦେଖାଅ ନା ! କିଛିହେଲେ ତ’ ସ୍ବାଦ ଚଖାଅ, କିଛି ପ୍ରମାଣ ତ’ କୁହ । ସେଠାରେ ମୋକ୍ଷ ହେବ, ତାହାର କ’ଣ ଠିକଣା ? ଏପରି ଉଧାରିଆ ମୋକ୍ଷ ଆମେ କ’ଣ
