________________
ମୁଁ କିଏ ?
ଯେପରି ମୁଦିରେ ସୁନା ଏବଂ ତମ୍ବାର ‘ମିକ୍ସଚର’(ମିଶ୍ରଣ) ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାହାକୁ ଅଲଗା କରାଯାଇପାରିବ। ଯଦି ସୁନା ଏବଂ ତମ୍ବା ଦୁଇଟି କମ୍ପାଉଣ୍ଡ (ଯୌଗିକ) ସରୂପ ହୋଇଯାଆନ୍ତା, ତେବେ ତାହାକୁ ଅଲଗା କରିହେବ ନାହିଁ । କାରଣ ଏହାଦ୍ବାରା ଗୁଣଧର୍ମ ଅଲଗା ପ୍ରକାରର ହୋଇଯାଏ। ସେହିପରି ଜୀବ ମଧ୍ଯରେ ଚେତନ ଏବଂ ଅଚେତନର ମିକ୍ସଚର ଅଛି, ସେମାନେ କମ୍ପାଉଣ୍ଡ ସରୂପ ହୋଇନାହାନ୍ତି । ସେଥିପାଇଁ ପୁନର୍ବାର ସଭାବକୁ ଫେରିହେବ। କମ୍ପାଉଣ୍ଡ ହୋଇଥାଆନ୍ତା ଯଦି ତେବେ ଜାଣି ହୋଇନଥାନ୍ତା। ଚେତନର ଗୁଣଧର୍ମ ମଧ୍ୟ ଜଣାପଡି ନଥାନ୍ତା ଏବଂ ଅଚେତନର ଗୁଣଧର୍ମ ମଧ୍ୟ ଜଣାପଡିନଥାନ୍ତା ଏବଂ ତୃତୀୟ ପ୍ରକାର ଗୁଣଧର୍ମ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଯାଇଥାନ୍ତା । କିନ୍ତୁ ଏପରି ନୁହେଁ । ତାହା ତ’ କେବଳ ‘ମିକ୍ସଚର’ ହୋଇଛି। ସେଥିପାଇଁ ଜ୍ଞାନୀପୁରୁଷ ଅଲଗା କରିଦେଲେ ଆତ୍ମାର ପରିଚୟ ହୋଇଯାଏ। ଜ୍ଞାନବିଧ କ’ଣ ?
୨୧
ପ୍ରଶ୍ନକର୍ତ୍ତା : ଆପଣଙ୍କର ଜ୍ଞାନବିଧି କ’ଣ ?
ଦାଦାଶ୍ରୀ : ଜ୍ଞାନବିଧ୍ଵ ତ’ ସେପାରେସନ (ଅଲଗା) କରେ, ପୁଦ୍ଗଲ୍ (ଅନାତ୍ମା) ଏବଂ ଆତ୍ମାକୁ ! ଶୁଦ୍ଧ ଚେତନ ଏବଂ ପୁଦ୍ଗଲ୍ ଦୁହିଁଙ୍କର ସେପାରେସନ୍। ପ୍ରଶ୍ନକର୍ତ୍ତା : ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ତ’ ଠିକ୍ ହିଁ ଅଟେ କିନ୍ତୁ ଏହାର ପଦ୍ଧତି କ’ଣ ?
ଦାଦାଶ୍ରୀ : ଏଥରେ ନେବା-ଦେବା ପରି କିଛି ହୋଇନଥାଏ, କେବଳ ଏଠାରେ ବସି ଯେମିତି କୁ ସେମିତି କହିବା ଆବଶ୍ୟକ (‘ମୁଁ କିଏ’ ତାହାର ପରିଚୟ, ଜ୍ଞାନ କରାଇବା, ଦୁଇ ଘଣ୍ଟାର ଜ୍ଞାନ ପ୍ରୟୋଗ ହୋଇଥାଏ। ଏଥିରେ ଅଠଚାଳିଶ (୪୮) ମିନିଟ୍ ଆତ୍ମା-ଅନାତ୍ମାର ଭେଦ କରୁଥିବା ଭେଦ ବିଜ୍ଞାନର ବାକ୍ୟ କୁହାଇଥାଉ, ଯାହା ସମସ୍ତଙ୍କୁ କହିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ। ତାହାପରେ ଏକ ଘଣ୍ଟାରେ ପାଞ୍ଚଟି ଆଜ୍ଞାର ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବିସ୍ତାର ରୂପରେ ବୁଝାଯାଏ, ଯେ ଏବେ ଅବଶିଷ୍ଟ ଜୀବନ କିପରି ଅତିବାହିତ କରିବେ ଯାହାଦ୍ୱାରା ନୂତନ କର୍ମର ବନ୍ଧନ ନ ହୋଇ ପୁରୁଣା କର୍ମ ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପରେ ଶେଷ ହୋଇଯାଏ, ଏହା ସହିତ ‘ମୁଁ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ଅଟେ’ର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସବୁ ସମୟ ପାଇଁ ରହିଥାଏ !)