________________
આત્મભાવમાં જાગૃતિ થઈ; પરભાવમાં સૂવાનું થયું. હવે એનો કોઈ અર્થ લાગતો નથી : ૫રભાવમાં જવાનો. કો'કે કંઈક કહ્યું. સારું કહ્યું કે નરસું કહ્યું. શો અર્થ સાધકને માટે એનો ?
ન કંઈ બોલવાની પણ ઈચ્છા થાય. પૂ. દેવચન્દ્રજી મહારાજ અષ્ટપ્રવચન માતાની સજ્ઝાયમાં કહે છે : ‘ભાષા પુદ્ગલ વર્ગણા, ગ્રહણા નિસર્ગ ઉપાધ સલુણા; કરવા આતમવીર્યને, શાને પ્રેરે સાધ ?...’
ભાષા વર્ગણાનાં પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરવા, આત્મસાત્ કરવા અને છોડવા માટે સાધક આત્મશક્તિને શા માટે પ્રેરે ?
બહિર્ભાવમાં સુષુપ્તિ. પણ પરદ્રવ્યોમાં ઉદાસીનભાવ. શરીરને ટકાવવા માટે ૫૨ દ્રવ્યો – ભોજનનાં દ્રવ્યો, વસ્ત્ર આદિ – જોઈશે; એ દ્રવ્યોનો ઉપયોગ પણ થશે; પરંતુ એમાં આસક્તિ નહિ હોય. આ ત્રીજું ચરણ.
ચોથું ચરણ : સ્વગુણોની ધારામાં લીનતા. જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર આદિ ગુણોમાં પ્રવેશવું અને પછી એ ગુણોની ધારામાં લીન બનવું. એકાકારતા.
આ ચાર ચરણો જીવન્મુક્ત દશામાં આવે છે. મુક્તિ તો દૂર છે, પરંતુ જીવન્મુક્તિ, સશરીરમુક્તિ અત્યારે મળી શકે.
આત્મગુણોમાં સ્થિત થવાના સુખ માટે કલિકાલસર્વજ્ઞ આચાર્યપ્રવર શ્રી હેમચન્દ્રસૂરિ મહારાજા કહે છે :
સમવિશાલ | ૮૦
