________________
ભતૃહિર એ પરીક્ષામાંથી પસાર થયા. ગુરુએ તેમને દીક્ષા આપી.
આ પૃષ્ઠભૂ પર કડીને જોઈએ : ‘સો કહીએ સો પૂછીએ, તામેં ધરીએ રંગ; યાતેં મિટે અબોધતા, બોધરૂપ હુઈ ચંગ...' કંઈક બોલતાં પહેલાં કે કશુંક પૂછતાં પહેલાં સાધકના મનમાં એક વિચાર ઊઠશે : આ બોલવાથી, આ પૂછવાથી મારું અજ્ઞાન ઓછું થશે ? મારો અહંકાર આનાથી ઘટશે ?
વિદ્વાન વક્તાની સભામાં ચતુરાઈભર્યો પ્રશ્ન પૂછનારના ચહેરાને ઘણીવાર જોવાનું થાય. પ્રશ્ન પૂછ્યા પછી એ સજ્જનના મુખ પર જ્ઞાનનો(?) ભાર દેખાય. જેને વહેંચવા માટે તે આજુબાજુના શ્રોતાઓને જોતો હોય.
:
ઑશોને એક પત્રકારે પૂછેલું ઃ તમે એક પુસ્તકમાં ભારતીયોને સર્વશ્રેષ્ઠ તરીકે બતાવ્યા છે. ને બીજા પુસ્તકમાં ભારતીયોને સહુથી હીન બતાવ્યા છે. તમારું કયું વિધાન સાચું ? ઑશો કહે : બેઉ વિધાન સાચાં છે. અને પછી હસતાં હસતાં કહ્યું : કારણ કે હું પણ ભારતીય છું અને તમે પણ ભારતીય છો.
કેવો કરુણ અંજામ ચતુરાઈભર્યા પ્રશ્નનો !
‘સો કહીએ, સો પૂછીએ...’ તે જ બોલો, તે જ પૂછો; જેથી અજ્ઞાન સંકોચાય. ‘તામેં ધરીએ રંગ.’ એ જ કાર્ય કરવાનું, જેથી અહંકાર ન વધે.
સમાધિ શતક
/*
૨૧
