________________
શરીરમાં હુંપણાની બુદ્ધિ અને પદાર્થોમાં મારાપણાની બુદ્ધિ જ્ઞાનીને નથી હોતી. શરી૨ને વિષે સૂક્કા પાંદડા જેવી દૃષ્ટિ હોય છે જ્ઞાનીને. ઝાડ પરથી પાંદડું ખર્યું. આમ પડ્યું તો આમ. તેમ પડ્યું તો તેમ. ને ફરીથી હવા ઉથલાવે તો આમ...
શરૂઆત થશે શરીરથી. વૈરાગ્ય માટેની શ્રેષ્ઠ પ્રયોગશાળા તો આપણું શરીર જ છે ને !
શરીર પર કામ કરવા માટે કાયોત્સર્ગ વિધિનાં કેટલાંક સૂત્રો સરસ માર્ગ ચીંધે છે : શિથિલીકરણ, સહિષ્ણુતા, અભય...
‘ઠાણેણં મોણેણં ઝાણેણં અપ્પાણં વોસિરામિ’ની પ્રતિજ્ઞામાં રત સાધક હશે અકંપ, મૌનમાં ઊતરેલો, ધ્યાનના અતલ ઊંડાણમાં સરેલો.
અકંપતા... કાયાનું શિથિલીકરણ. દેહભાવનું શિથિલીકરણ.
કાયામાંથી પ્રકંપનોનો પ્રવાહ પ્રતિક્ષણે છૂટી રહ્યો હોય છે. કંઈક સારું આવ્યું આંખોની સામે; ગમતું; ગમાનાં પ્રકંપનો ચાલુ થઈ જશે. કંઈક અણગમતું સામે આવ્યું, અણગમાનાં પ્રકંપનો વહેવા ચાલુ થઈ જશે.
જે રીતે, મનમાં રિત અને અરતિ ભાવનાં તરંગો/પ્રકંપનો ઊછળે છે, એ જ રીતે કાયાના સ્તર પર પણ ગમા અને અણગમાનાં પ્રકંપનો વહે છે... જેમ કે, સ્વાદિષ્ટ ચીજની સોડમ નાકમાં જતાં જ લાળગ્રન્થિ સક્રિય બને છે...
કાયોત્સર્ગ આ પ્રકંપનોની દુનિયામાંથી સાધકને અકંપનની દુનિયામાં લઈ જાય છે. અકંપનતા શરીરની. શિથિલીકરણ રાગ-દ્વેષનું.
સમાધિ શતક ૮ ૧
