________________
પીઠડિયાના સ્વામી નિત્યાનન્દનું નિધન થયું ત્યારે તેમના અન્તિમ ઉદ્ગારો આ હતા :
किं करोमि ? क्व गच्छामि ?
किं गृह्णामि त्यजामि किम् ? |
आत्मना पूरितं सर्वं,
महाकल्पाम्बुना यथा ॥
શું કરું ? ક્યાં જાઉં ? શું ગ્રહણ કરું અને શું છોડું ? જ્યારે બધું જ આત્મમય હોય. જેમ યુગને અંતે વરસનાર વરસાદથી બધું જળ-બંબાકાર બની જાય છે તેમ જ્યાં જોઉં ત્યાં આત્મા જ આત્મા દેખાય છે. હું જ હું દેખાઉં છું બધે.
દેહથી હું ભિન્ન છું આવું ભેદજ્ઞાન થયું, દેહે કલ્પેલી અનેકવિધતા ગઈ એટલે આત્મસ્પર્શ - એકવિધતા આવી.
આ પૃષ્ઠભૂ પર કડીનો સ્વાધ્યાય કરીએ :
‘ક્રિયા-કષ્ટભી નહુ લહે, ભેદજ્ઞાનસુખવંત; યા બિન બહુવિધ તપ કરે, તોભી નહિ ભવઅંત...’
ભેદજ્ઞાનનું સુખ મળી ગયું તો ઘણી બધી પ્રક્રિયાઓમાંથી પસાર થવાનું મટી જશે. પ્રાથમિક પ્રક્રિયાઓ – સાધનાની – ભેદજ્ઞાનના અભ્યાસ માટે છે. એ અભ્યાસ થઈ ગયો તો પેલી પ્રક્રિયાઓમાંથી હવે પસાર થવું નથી. જેમ કે, શરીરને વધુ પડતી ઠંડી, ગરમી આદિમાંથી પસાર કરવું આ બધી
સમાધિ શતક
| °
૭૭
