________________
આ ઝરવાના એક આયામની વાત ભગવદ્ગીતાએ કરી : ‘રસોપ્યસ્ય પરં દા નિવર્તતે ।' પરમરસ જોવાય/મણાય અને અપરમ રસ છૂટી જાય.
આછી સી ઝલક મળે પરમ રસની. ને બીજું બધું છૂટી જાય. ભીતરમાં રહેવાનો/ઠરવાનો દિવ્ય આનંદ મળ્યો; બહિર્ભાવ રહે ક્યાં ?
વિભાવો રહી કેમ શક્યા ? કારણ એક જ હતું (અને છે) કે ભીતરનો આનંદ નથી મળ્યો. એ ન મળે ત્યાં સુધી બહિર્ભાવનાં સાધનો બદલાયાં કરશે. બહિર્ભાવ નહિ જાય.
આખરે, વિકલ્પ (ઓપ્શન) તો મળવો જોઈએને ? એ વિકલ્પ એટલે ભીતરી રસનો આસ્વાદ.
સામાન્ય મનુષ્યની જીવનયાત્રા આપણે જોઈએ ત્યારે સમજાય કે કેવો ગોટાળો સર્જાય છે ! એ રોટલીથી થાકે તો ભાખરી પર જાય અને ભાખરીથી કંટાળે તો પરોઠા પર જાય.
ડોળીવાળો મજૂર આમ જ તો કરે છે ને ! જમણો ખભો તપી જાય એટલે ડોળીના લાકડાને તે ડાબા ખભા પર લઈ જાય. અને એ વખતે એને સુખનો આભાસ થાય. ફરી ડાબો ખભો તપે એટલે લાકડાને જમણા ખભા પર તે ફેરવે.
બંગલાથી થાકેલો માણસ જંગલમાં કે હિલસ્ટેશનની કૉટેજમાં જાય. આરામ કરીને થાકેલો માણસ હિમાલયનું આરોહણ કરવા જાય.
પ્રશમરતિ પ્રકરણમાં આ સન્દર્ભે એક સરસ કેફિયત સાધકની આવે છે. સાધકને પોતાની જન્મોની આ બદલાબદલીની રમત પર આશ્ચર્ય થાય
સમાધિ શતક
૬૦
