________________
શ્રી ગુણવન્ત શાહે લખ્યું છે કે તેમને ઈજિપ્તમાં એક સંતને મળવાનું થયું. સંતે એક સરસ સૂત્ર તેમને આપ્યું : A prayer without presence is no prayer. ઉપસ્થિતિ વિનાની પ્રાર્થના એ પ્રાર્થના નથી.
ઘણી ક્રિયાઓમાં માણસ ગેરહાજર રહેતો હોય છે. ભયનું મૂળ કારણ તેની ગેરહાજરી છે. એક સંતે કહેલું : Extreme fear means extreme absence. અત્યંત ભય બરોબર અત્યંત ગેરહાજરી.
ફલિતાર્થ એ થયો કે સાધકની સાધક તરીકેની ગેરહાજરીમાં તેનું શરીર કે મન નરી યાન્ત્રિકતાથી જે જવાબ આપે છે, તે ભય છે.
એટલે જ, ભય એટલે પ્રકંપનોની જાળ. અભય એટલે નિષ્મકંપતા. જ્ઞાનસાર પ્રકરણ સરસ રીતે મુનિની અભય દશાની વાત કરે છે : ‘વ યેન મુને: સ્થેય, ચેયં જ્ઞાનેન પશ્યતઃ'... શેયોને - પદાર્થો કે વ્યક્તિઓને - જ્ઞાન વડે જોતાં મુનિને ભય ક્યાંથી ? માત્ર ત્યાં જોવાનું છે. જાણવાનું છે.
માત્ર જોવાનું. માત્ર જાણવાનું.
પદાર્થને પદાર્થ રૂપે જોયો. સારો છે એ કે ખરાબ છે, એ ભાવ જ જો
નથી તો તિ-અતિનાં પ્રકંપનો ક્યાંથી થવાનાં ?
પણ ઘડા પ્રત્યે મૂર્છા, આકર્ષણ જાગ્યું તો... ? તો કોઈના હાથે ઘડો ફૂટશે ત્યારે તેની તિરાડ તમારા દિલમાં હશે.
બર્ટ્રાન્ડ રસેલે કહ્યું છે : The less I have, the more I am. શ્રી
સમાધિ શતક ૫૩
