________________
પરા પશ્યન્તી પામીને રે, કાંઈ પ્રમાણે મુનિ ભૂપ...
વૈખરી...
હોઠેથી વહેતી શબ્દધારા.
એ શબ્દો સાથે અર્થનું અનુસંધાન થાય ત્યારે મધ્યમા. મન સુધી આવેલી કે મનમાં ઊઠેલી વિચારધારા.
અનામી પરમાત્માનું નામ એ વૈખરી અને મધ્યમા સુધીની સંઘટના છે. ‘અનામીના નામનો રે, કિસ્સો વિશેષ કહેવાય ?’ પેલે પારની દુનિયામાં ડૂબેલ વ્યક્તિ બીજું કહે પણ શું ?
પરંતુ, આ પાર જોઈએ તો પ્રભુનું નામ એક અદ્ભુત પ્રાપ્તિ છે.
સામે છેડે, પશ્યન્તી અને પરાની બાજુ પહોંચેલા વ્યક્તિત્વો અશબ્દની, ધ્યાનની દુનિયામાં હોય છે. પ્રભુતાનું સાક્ષાત્ દર્શન અને અનુભવન ત્યાં હોય છે. એ દુનિયામાં નામમન્ત્રના રટણને બદલે પ્રભુનું અનુભૂતિભૂલક દર્શન હોય છે.
પશ્યન્તી અને પરાને શબ્દો (મન્ત્ર, ગ્રન્થ)ના સ્તર ૫૨ જોયા. એમને આત્મસ્વરૂપ તરફ ઢળતી વિધિ તરીકે પણ લઈ શકાય. કડી પ્યારી છે ઃ ‘ધ્યાન ટાણે પ્રભુ તું હોવે રે, અલખ અગોચર રૂપ; પરા પશ્યન્તી પામીને રે, કાંઈ પ્રમાણે મુનિભૂપ...'
પ્રભુગુણો કે આત્મગુણોના દર્શનને પશ્યન્તીના રૂપમાં લઈ શકાય. સમાધિ શતક ૧૪૬
