________________
કાળની ગતિ. - ઉત્પન્ન થયું કે પાણીના જીવ ઉત્પન્ન થાય છે. ઝાડ ઉત્પન્ન થયાં કે ઝાડને ઉપયોગ કરનાર પક્ષીઓ ઉત્પન્ન થાય છે. છે તેવી જ રીતે વિનાશની ક્રિયા પણ એક સાથે ચાલે છે. વસ્તી વધે એટલે દુકાળ, રેગ કે લડાઈનું કામ શરૂ થાય છે. જ્યાં ઝાઝા જીવડા ઉત્પન્ન થાય છે ત્યાં તેને ખાનારા પણ તેજ વખતે ઉત્પન્ન થાય છે.
સમાજમાં પણ મૂડીવાળાની જ્ઞાતિ ઉત્પન્ન થાય છે તે જ વખતે મજુરોને સંઘ, પિતાના નવા કાયદા બાંધી, મૂડીવાળાની જ્ઞાતિને નાશ કરવા માટે ઉત્પન્ન થાય છે. બીનો નાશ થાય છે ત્યારે ઝાડ ઉપન્ન થાય છે. ઉત્પત્તિ અને નાશ એ જુદી જુદી ક્રિયાઓ નથી. જગતની ક્રિયાઓમાં ભેદ જે એ અજ્ઞાન છે. બધી ક્રિયા સાથે ચાલતી અનુભવમાં આવવી જોઈએ. તેમાં નવા પ્રકારનો વિચાર અને નવા પ્રકારની લાગણી રહે છે. તેની ટેવ પાડવી જોઈએ. સામાન્ય સંસ્કારથી તે બાબત સમજી શકાતી નથી.
માણસના સંસ્કારની ભૂલ માટે બીજો એક સારો દ્રષ્ટાંત આપવામાં આવે છે. કેઈ આંધળે માણસ
૨૫૮
