________________
રાજાએ હજુરિયાને પૂછયું-ઘેલું મને હર આંબાનું ઝાડ કયાં ગયું? આપણે ત્યાં બેસીયે. આરામ કરીયે. હજુરિ કહે-“રાજન્ ! આ સામે દેખાય છે તે જ આપને પ્રિય આંબે.” “અરે! કેમ આમ સાવ ઠુંઠા જે થઈ ગયો? રાજન આપે! એક મહાર તેડી પાછળ એકે એક સૌનિકે મહાર અને પાન ચુંટયા. પછી આ દશા ન થાય?”
રાજાએ એક ગેબી આંચકે અનુભવ્યું. આ પ્રસંગે એને ઉંડા વિચારમાં ગરકાવ બનાવી દીધું. વિચારમાંથી વિવેક જાગે. વિવેકમાંથી વૈરાગ્ય સ્કૂ–ખરેખર! સંસાર કે વિચિત્ર ! જ્યાં સુંદર અસુંદર બને છે. શુભ અશુભ બને છે. સરસ નિરસ બને છે, ભવ્ય દેખાતું ભયાનક બને છે. રાજાને સંસાર પ્રત્યેની મમતા સાવ મરી ગઈ. એના અંતરમાં સંયમભાવ ખીલી ઉઠે. પુત્રને રાજ્ય ભળાવીને એણે ચારિત્ર લીધું. - મહાસતી અંજનાના પુત્ર હનુમાનજીને સૂર્યાસ્તનું દશ્ય જોઈ સમગ્ર સંસાર અસાર લાગ્યો. મહારાજા દશરથને વાવૃદ્ધ કંચુકીનું (અંતેપુરના દ્વારપાળનું) કરચળીવાળું શરીર જોઈને વૈરાગ્ય પ્રગટ. રાજષિ પ્રસન્નચંદને માથાના સફેદ વાળ પરથી સંસારની અસારતા સમજાઈ રાજા ભર્તુહરિને સ્ત્રીચરિત્રે સંસારની ઓળખ કરાવી. રાજા કીતિધરે ચારિત્ર લીધા બાદ રણુએ પિતાના રાજ્યમાં સાધુ-સંત–સંન્યાસી ચેગી બાવાઓને પ્રવેશ કરવાને સખત નિષેધ કર્યો હતો. કારણ! મહાત્મા કીતિધર મુનિ આવીને પિતાના પુત્ર મુકેશલને ઉપદેશ આપી લઈ ન જાય માટે. કીતિધર મહામુનિ ત્યાં આવ્યા. રાણીના હુકમ મુજબ
