________________
(૪)
પાઠ ૫૪ મે. પંચ આચાર. ભાગ ૪ થે. તપાચાર. ભાગ ૧ લે. બાહ્ય તપ,, પાંચ આચારમાં તપાચાર તે ચોથા આચાર છે. કર્મરૂપ ઈધનને ભસ્મ કરવા સારૂ જે ગુણરૂપ અગ્નિને પ્રદીપ્ત કરે તે તપ કહેવાય છે. જેમ દેવાળું સુવર્ણ પ્રદીસ કરેલા અગ્નિથી શુદ્ધ થાય છે તેમ તપરૂપ અગ્નિથી તપતો એવા, આત્મા કર્મ રૂપ મેલને ભસ્મ કરી નિર્મળ થાય છે.
તપાચારના બે ભેદ છે. એક બાહ્ય તપાચાર અને બીજો અત્યંતર તપાચાર એ બંને ભેદના વળી બીજા છ છ ભેદ છે, તેમાં બાહો તપાચારના છ ભેદ છે તે નીચે પ્રમાણે:૧ અનશન તપાચાર–જેટલા કાળ સુધી નિયમ લઇએ તેટલા
કાળ સુધી અથવા જ્યાં સુધી જીવીએ ત્યાં સુધી કાંઇ
ખાવું-પીવું નહીં તે અનશન તપાચાર કહેવાય. ૨ ઉણે દરિ તપાચાર–પિતાને ભૂખ હોય તે કરતાં ચોથા અથવા
ત્રીજા ભાગ જેટલું ઓછું ખાવું તે ઉદરિ તપાચાર
કહેવાય, ૩ વૃત્તિસંક્ષેપ પાચાર–ગોચરી સારૂ હારવા જતાં જેટલા
ઘરની સંખ્યા મનમાં ધારી હોય તેટલાજ ઘેરથી સૂજતો આહાર મળે તો લેવો, નહીં તો ઉપવાસ કરવો તે અથવા અન્ય વરતુઓના ગ્રહણને સંક્ષેપ કરવો તે વૃત્તિસંક્ષેપ
તપાચાર કહેવાય, રસત્યાગ તપાચાર-મઘ(દારૂ), માંસ, માખણું તથા મધ એ
ચાર રસને સર્વથા ત્યાગ કર તથા ઘી, તેલ, ગોળ,
