________________
(૧૨) ૧ સચિત્ત શબ્દ. પ્રાણી માત્રના બેલવાનો શબ્દ છે ૨ અચિત્ત શબ્દ, જડવરતુને જડવતુ અથડાતાં નીકળતા
અવાજ તે. ૩ મિશ્ર શબ્દ, પ્રાણું અને જડ બેઉના સંબંધે અવાજ
નીકળે છે. જેમકે મનુષ્ય-જડ વાજા વગાડે છે તેને શબ્દ નીકળે તે. .
પાઠ ૧૫ મે. જીવ અને કર્મ. છોકરાઓ! તમને જીવ અને પ્રાણ સંબંધી થેડી સમજણ આપી, હવે જીવ અને કર્મસંબંધી સમજણ આપીશ.
કેમ એ શબ્દ તમે સાંભળ્યો છે? શિષ્ય–હાજી, કર્મ એ શબ્દ તો સાંભળ્યું છે, પણ એ શું છે
તે જાણતા નથી. ગુરૂજી–જીવથી જે કરાય તે કર્મ. શિષ્ય—વારૂ ગુરૂજી! પણ જીવથી કરાય એટલે શું? ગુરૂજી–જીવ મનવડે વિચાર કરે, વાણીથી બેલે અને શરીર
વડે કામ કરે તે સર્વે જીવથી કરાય છે. એ પ્રમાણે જીવથી જે જે કરાય છે તેનું ભવિષ્યમાં જીવને જે ફળ
આપે તે કર્મ છે. શિષ્ય––ત્યારે શું જીવથી કરાયેલાં કામ અને કર્મ એ જુદી
જુદી વસ્તુ છે? ગુરૂજી–હા, તેમજ છે. શિષ્ય–ત્યારે જીવના કામને તો આપણે દેખી શકીએ કે જાણું ન શકીએ છીએ, તેમ કર્મને દેખી કે જાણી કેમ શકતા નથી?
