________________
( ૮૦)
પાઠ ૮૮ મે. ' માન. બેલવાનું બંધ કરીને ધ્યાનમાં એકાગ્ર થવું તે ન કહેવાય છે. મન ધારણ કર્યા સિવાય બયાન કરતાં વિક્ષેપ પડે છે.
જે થાનધારામાં શુદ્ધ રીતે આરૂઢ થવું હોય તો જીભ ફરકે એટલો પણ વિક્ષેપ ન પાડે જોઇએ અને ત્યારે ખરું મૌન ધાર્યું છે એમ કહેવાય.
ભગવાન મહાવીરસ્વામી લગભગ બાર વર્ષ સુધી આવું મૌન ધારીને ધ્યાન-સુધારણ કરતા વિચર્યા હતા અને તેમ કરીને અંતે તેમણે સુલધ્યાનરૂપ પરમ સમાધિમાં આરૂઢ થઇ કેવળજ્ઞાન મેળવ્યું હતું.
કાયેત્સગ કરતાં મેણેણું એવું પર બોલીને મૌનભાવે રહેવાની પ્રતિજ્ઞા લેવાય છે.
--—— —પાઠ ૮૯ મૈ.
દયાન. * ધ્યાન એ યોગનું છઠું અંગ છે એમ પ્રથમ કહેવામાં આવ્યું છે. કાર્યોત્સર્ગમાં સાધ્ય વસ્તુ ધ્યાન છે ધ્યાન એટલે ચિત્તની એકાગ્રતા કે સ્થિરતા. મતલબ એ કે ચિત્તને અમુક વસ્તુના ચિંતનમાં સ્થિર ચટાડવું તે ધ્યાન. ધ્યાન બે જાતનું હોય છે, સારૂં અથવા શુભધ્યાન અને નઠારૂં અથવા દુધ્યાન, * કાયોત્સર્ગમાં જે ધ્યાન કરવાનું છે તે દુધન નહિ, પણ શુભધ્યાન લેવું જોઈએ.
