________________
( )
પાઠ ૮૬ મે. કાયોત્સર્ગની હદ-મર્યાદા. કેટલાક પ્રસંગે ચાર નવકાર ગણાઈ રહે એટલા કાળનો કાયેત્સર્ગ કરાય છે, કેટલેક પ્રસંગે આઠ નવકારનો અને કેટલેક પ્રસંગે સેળ નવકારને કાર્યોત્સર્ગ કરાય છે અને વળી વિશેષ સમાધિ માટે વધુ વખતેને પણ કાર્યોત્સર્ગ કરાય છે. માટે બધી જાતના કોન્સર્ગમાં લાગુ પડતી સામાન્ય હદ એવી બાંધવામાં આવી છે કે જ્યાં લગી હું અહંત ભગવાનને નમસ્કાર એટલે કે “નમો અરિહંતાણું ? એવું પર બોલીને વચનથી નમસ્કાર જણાવું નહિ ત્યાં સુધીને માટે આ કાર્યોત્સર્ગ કાયમ છે.
* * પાઠ ૮૭ મે.
સ્થાન કાયોત્સર્ગ એટલે શરીરને સ્થિર રાખીને ઉભા રહેવું, તેથી કાસગે રહેતાં એવી પ્રતિજ્ઞા લેવામાં આવે છે કે ઠાણેણું
સ્થાને કરીને એટલે કે એક જગેપર ઉભા રહીને કાર્યોત્સર્ગ કરૂં છું. આમ કાયવ્યાપાર બંધ કરી કાયાને વોસિરાવી શાંત અને નિર્વિકાર ભાવે ઉભા રહેવું તે એક ઉત્તમ યોગાસન અથવા કાયોત્સર્ગ ( કાઉસ્સગ) મુદ્રા કહેવાય છે. " છે . આ પરથી કાયોત્સર્ગ કરનારે બને ત્યાં સુધી ઉભા રહીને જ કાત્સગ કરવો જોઈએ એ અર્થ નીકળે છે માત્ર જેના શરીરે એટલી નાતાકાત હોય કે ઉભા રહેતાં પડી જવાની ધાસ્તી રહે તેનાથીજ બેઠા રહીને તે ક્રિયા કરી શકાય છે.
هی
..
