Siddhant Rahasya Part 01

SR No.: 023509
Original Sutra Author: N/A
Author: Devchandra Upadhyay
Publisher: Gangji Virji Shah
Publication Year: 1937
Total Pages: 248
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 20 MB

Page 158

2-
१ स्कंध, २ देश, ३ प्रदेश, ४ अगुरुलघु. अधर्माना ४ गुण-१ अरु०, २ अचे० ३ अक्रि०, अने स्थिर सहाय | सिद्धांत- IR अने पर्याय पण ४ पूर्ववत्. आकाशास्ति ना ४ गुण-१ अरु०, २ अचे०, ३ अक्रि०, ५ अवकाशदान. पर्याय ४
पूर्ववत् कालना ४ गुण-१ अरु०, २ अचे०, ३ अक्रि०, ४ वर्तना अने ४ पर्याय-१ अतीत, २ वर्तमान, ३ अना॥१५०॥
गत, ४ अगुरुलघु. पुद्गलास्ति ना ४ गुण-१ रुपी, २ अचैतन्य, सक्रिय, ४ पुरण-गलन अने पर्याय पण ४ ते १ स्कंध, २ देश, ३ प्रदेश, ४ अगुरुलघु, अथवा बीजा पण ४ पयायो छे-१ वर्ण, २ गंध, ३ रस, ४ स्पर्श. जीवना ५ गुण-१ अनंतज्ञान, २ अनंतदर्शन, अनंतसुख ( चारित्र), ४ अनंतवीर्य ( शक्ति ). पर्याय पण ४ ते
पदव्य विचार | ॥१५०॥
%
%
२ कालव्यना पर्यायो, औपचारिक छे, कारण ? निश्चयनयथी पंचास्तिकायनी 'वर्तना तेजकाल अने व्यवहारनयथी समय, आवलिकादिलक्षणकाल छे. ३ वर्णादि चार ए पुनलम्बना गुणो के अने एक गुण कालत्वादिक पयायो के. छतां पण वर्णादिने पर्याय कहेवाचं कारण के पर्यायना बे प्रकार छे, छती पर्याय भने सामर्थ्य पर्याय, छती प० ते गुण अने सामर्थ्यप० ते एक गुणकालवादि. सिद्धांतमां द्रव्यार्थिक अने पर्यायार्थिक एबे नय कहेल छे; पण गुणार्थिक नय क्याय नथी, माटे संझेप व्याख्याथी गुण-पर्याय अभेद छ भने विस्तृत व्याख्या ए कथंचित् भेद छे. | तेथी सूत्रमा केवल ज्ञानादि गुणोने केवलपर्याय, चारित्रपर्याय कहेवामां आवेल छे. वली सहभावी ते गुण अने क्रमभावी ते पर्याय कहेल के. वर्णादि गुणो, सदा द्रव्यना सहभावी छे अने एक गुणकालत्वादि पर्यायो क्रमभावी छे. ४ जीवना मूल " भाव प्राण अनंतज्ञानादि छे. पण कर्मनी उपाधिथी अनंत ज्ञानने बदले उच्छवास प्राण, दर्शनने बदले इन्द्रियमाण, सुख [चारित्र]ने बदले आयुष्य प्राण अने वीर्यने बदले योगबल प्राण. आ चार नकली प्राण दरेक जीवने होय छे, तेना १० भेद थाय छे; ते १०मांथी मूल ४ द्रव्यप्राण, जीवन बाझ लक्षण छे. जीवनुं विशेष [मुख्य] लक्षण ज्ञान के अने श्वासोच्छवास बाझ मुख्य लक्षण छे. दर्शन, जीवनुं सामान्य रु. के तेम इन्द्रिय जीवनु बाह्य सा • ल. छे. अनंत चारित्र