________________
૧૩૨
આ જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર-ત૫ રૂ૫ માર્ગને આશ્રય કરનારા છ મુક્તિ રૂપ સુગતિને પામે છે. ૩ તત્ય પંચવિહુ નાણું સૂએ આભિનિબેહિ ! ઓહિનાણું ચ તઇએ, મણનાણું ચ કેવલ ઠા
તે જ્ઞાનાદિમાં પાંચ પ્રકારનું જ્ઞાન છે. તે આ પ્રમાણે (૧) શ્રુતજ્ઞાન, (૨) મતિજ્ઞાન, (૩) અવધિજ્ઞાન, - (૪) મન:પર્યવજ્ઞાન અને (૫) કેવલજ્ઞાન. જે કે શ્રી નદીસૂત્ર વગેરેમાં મતિ પછી શ્રુત કહેલું છે, તે પણ અહીં શેષ જ્ઞાનનું પણ સ્વરૂપ પ્રાયઃ કૃતને આધીન છે. એથી શ્રુતની પ્રધાનતા દર્શાવવા માટે શ્રતને પ્રથમ લીધેલું છે. ૪ એ પંચવિહુ નાણું, દવાણ ચ ગુણાણ જ ! પજાવાણું ચ સવ્વર્સિ, નાણું નાણુહિં દેસિઅં પા
આ પાંચ પ્રકારનું જ્ઞાન, જીવ વગેરે દ્રવ્યને, સહજ રૂપાદિ ગુણેને અને કમજન્ય નવત્વ-પુરાણત્યાદિ પર્યાયને દ્રવ્ય-ગુણ-અવસ્થા વિશેષ રૂપ સર્વને (કેવલજ્ઞાનની અપેક્ષાએ અહીં સર્વ શબ્દ સમજ, કેમ કે શેષ જ્ઞાને પ્રતિનિયત પર્યાયગ્રાહક છે.) અર્થાત્ સર્વ દ્રવ્ય-ગુણ પર્યાયને જાણનારૂં જ્ઞાન છે–એમ કેવલી ભગવંતે એ કહેલ છે. ૫ ગુણણમાસ દવું, એગદવસ્સિઆ ગુણ ! લખણું પજાવાણું તુ, ઉભએ અક્સિઆ ભવે દા
જે ગુણને આધાર તે “પ્રવ્ય કહેવાય છે. આ કથનથી “રૂપ વગેરે જ વસ્તુ છે, રૂ૫ વગેરે સિવાય વસ્તુ નથી-આવા બૌદ્ધમતનું ખંડન થાય છે. જે એક દ્રવ્ય
