________________
પંદરમુ]
સ્થાનાંગસૂત્ર
પ્રશ્ન—ઘડીઆળ રાખવી કે નહિ ?
સમાધાન—ચાવી દેવી એ સાંજમની વિરાધના છે માટે ઘડીઆળ રાખવી નહિં જોઇએ. ઉપકરણ કે અધિકરણ
હવે મૂળ વાત પર આવે—નથી તે મૂર્છાભાવ, રાગદ્વેષ, મમત્વભાવ આવવાથી પાંચમા વ્રતનેા ભાંગવાને ભય. ધર્મપકરણ સિવાયની વસ્તુ લેવાની બધી. સંચમના ઉપકારમાં વતે તે ‘ઉપકરણ’; બાકી અધિકરણ, અધિકરણના અર્થ સમજો. ગૃહસ્થને અંગે હળ, હથિયાર, ચપ્પુ, એ અધિકરણા— દુતિનાં સાધન. દુર્ગતિ ઉપકરણ બુદ્ધિથી ટળે છે. હળ, હથિયારની સગી દુતિ છે, એમ ન સમજશે. ઉપકરણની બુદ્ધિ વિનાના પાટાં, પૂઠાં સંયમનુ સાધન હોય. ઉપકરણપણાની બુદ્ધિ હોય ત્યાં દુર્ગતિનુ જોર ચાલતુ નથી. જે વસ્તુ દુર્ગતિથી બચવા માટે છેડી-ઘર હાટડવેલી એકે વળગ્યુ નથી. જે વસ્તુ પ્રમાનનું સાધન અમારાથી એક ડગલું. છેટુ થાય તે પ્રમાન થાય નહિ. ઊનમાં ઊતર્યા તરીકે વળગાડયુ નથી. સર્વ જીવાની વધની વિરતિ કહેવી છે, તે પ્રતિજ્ઞા એઘાના સથવારા સિવાય પાળી શકું નહિ. એનાથી સાડા
૨૧૧
? (મ) જીવñરળ ૩૫ રાતીયુવરળ, તથા જળમુતિિરતિ, (ઓનિગ્સો પૃ॰ ૨૦૮); (આ) મૈં નુખરૂ રવારને (कारे) उवगरणं तं सि हे। इ उवगरणं । अतिरेगं अहिगरणं अजते અન્નયં દિરતા। (પ્રોનિ॰ ૦૭૪૨) (k) વગર ન નુર્ उवयारे सेसयं तु अहिगरणं । इय उवहिं पेहिता पुणरवि संगहर જીત્તસ્થં। (યતિરિન ૧૫૦ ૧૨૨)
