________________
પણ આમ દાસ બની જાય છે, ને હિમ્મત હારીને એક. ખળાને પણ દીન દાસ બને છે. વિષયાંધતાનું એ ફળ છે.
કષાય–ફાધ, માન, માયા, અને લેભ એ ચાર ચંડા ળ ચોકડી કહેવાય છે. તેને સંગ કરનાર યાવત તેમાં ત. ન્મય થઈ ગયેલે ક્રોધાંધ યાવત્ લભાઇ કંઈ પણ કૃત્યાકન્ય હિતા હિત દેખી શક્તો નથી. કષાય-કલુષિત મતિ કાંઈ અભિનવ દેખાવ આપે છે. વૃદ્ધ છતાં બાળકની માફક અને પંડિત છતાં મૂખની પેઠે, યાવત ભૂત ભરાયેલાની માફક વિપરીત—વિરૂદ્ધ ચેષ્ટા કરે છે, જેથી તેને મોટે લોકાપવાદ પ્રસરે છે. કષાયાંધ વિવેક શૂન્ય પશુની પેરે અપમાન પામે છે, યાવત્ મુંડા હાલે મરી દુર્ગતિને જ ભાગી થાય છે. માટે કેધાદિ કષાયની સેવા કરનારને માણસ ને સમજવા પણ હેવાન, કટો શત્રુ, જેવું કાળું કરી ન શકે તેવું આ કષાય કરી શકે છે, એમ સમજી પણ કાંઈ હૈયે સાન આવે તે સારું. ક શત્રુ એકજ ભવમાં દુઃખ દઈ શકે, પણ આ કષાય વૈરી તે ભવ ભવમાં દુઃખ . દઈ રાકે છે.
નિદ્રા દેવીને પરવશ પડેલા પ્રાણીની પણ મહા માઠી સ્થિતિ થાય છે. નિદ્રાને વશ નહિ થતાં જેઓ તેને વશ કરીને વિવેક ધારે છે, તેઓને તે લીલાલહેર થાય છે.
- વિકથા–જેમાં સ્વ–પર હિત તત્વથી સમાયેલું ન હેય, તેવી આડ કથા કરવી તે વિકથા કહેવાય છે. તેવી રાજ કથા, દેશ કથા, સ્ત્રી કથા તથા ભકત (ભજન ) કથા વજી જે વડે સ્વ૫ર હિત અવસ્ય સધાય, તેવી ધર્મ કથા કહેવી ગ્ય છે. વિકથા કરનારને કીંમતી વખત કોવિના મુલ્યમાં ચાલ્યા જાય છે, અને વિવેક પૂર્વક ધર્મ કથા કરનારને વખત અમૂલ્ય થાય છે. છતાં વિવેક વિકલ લે
