________________
... २२ दुर्जननी पण कदी निन्दा करवी नहि. પર નિન્દા કરવાથી કાંઈપણ ફાયદે નથી; પણ ઉલટે નિના કરનાર-નિન્દકને ભારે મેટા ગેરફાયદો થાય છે, પિતાને અમૂલ્ય વખત ગુમાવી બદલમાં પિતેજ મલીન થાય છે. નિદા એ સામાને સુધારવાને રસ્તો નથી, પરંતુ કદાચ બગાડવાને રસ્તો છે, એમ કહી શકાય. જો કે સજજને તે તેવા નિન્દકથી વધારે વધારે જાગ્રત રહી ગુણ ગ્રહે છે, પણ દુર્જને તે ઉલટ પ્રકેપ કરી દુર્જનતાની જ વૃદ્ધિ કરે છે, માટે દુર્જનની નિન્દામાં પણ હાની જ છે. સંત–સજજનેની નિન્દાથી જે કે સજજનોને તો કંઈપણ અવગુણ દીસ નથી, તે પણ તેવા ઉત્તમ પુરૂષની નહિક નિન્દા કરતાં આશયની મહા મલીનતાથી નિકાચિત કર્મ બંધ કરી, નિન્દકે નરકાદિ અધોગતિએજ જાય છે. નિન્દા, ચાડી, પરહિ, તથા બેટાં આળ ચડાવનારા, તેમજ હિંસા અમે સત્ય ભાષણ, યર-દ્રવ્ય હરણ, તથા પર સ્ત્રી ગમનાદિ અનીતિ કે અન્યાયાચરણ કરનારા, અને ક્રોધાંધ કે રાગાંધના જે જે માઠા હાલ થવાના શાસ્ત્રકારે વર્ણવ્યા છે, તે તથા તે સંબંધી હિત બુદ્ધિથી જે કાંઈ રહેવું તે કાંઈ નિન્દા કહેવાય નહિ. હિત બુદ્ધિ વિના દ્વેષે કરી પરને વગોવવું તે નિન્દા કહેવાય છે અને તે નિર્જે છે, માટે નામ લઈને પરને વગોવવાં મિથ્યા પ્રયાસ કરે નહિ, છતાં નિન્દા કરવાનું મન થાય તે સાચા મને રાપણા દેનીજ નિન્દા કરવી, કે જેથી કાંઈપણ છટયા બારી થાય. જો કે કેવળ દેની યણ નિન્દા કરવા માત્રથી કશું વળવાનું. નુથી, તેપણ પર નિન્દા કરતાં સ્વ નિન્દા ઘણે દરજે સારી છે.
२३ अति हसवु नहि. . અતિ હસવું અહિતકર છે, બહુ હસવાથી અને રેવાને પ્રસંગ આવે છે. તે કુટેવ પ્રાણીને મોટી આપત્તિમાં
