Sanskrit Bhasha Pradip

SR No.: 023460
Original Sutra Author: N/A
Author: Thakordas Jamnadas Panji
Publisher: Thakordas Jamnadas Panji
Publication Year: 1867
Total Pages: 366
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 28 MB

Page 296

जन्
ક્ષિy (૬ઠ્ઠા ગણુને) અમિ, પ્રતિ કે અતિ ઉપસર્ગ લાગવાથી પરમૈપદી થાય છે.
તમ ઉપસર્ગ લાગવાથી આત્મપદી થાય છે. મ્ સમ ઉપસર્ગ સાથે બરાબર થવું અથવા જોડાવવુંના અર્થમાં આત્મપદી થાય છે. , ને પ્રેરકાન્ત ધાતુ તમ્ ઉપસર્ગ સાથે ધીરજ ધરવી અથવા રાહ જેવીના અર્થમાં
આત્મપદી થાય છે. જેમકે આમથ૪ તાવત્ત ત્યારે ધીરજ ધર.. ને પ્રેરકાન્ત ધાતુ ઠગવાના અર્થમાં આત્મપદી થાય છે. જેમકે માનવ = માણવકને તે ઠગે છે પણ શ્વાન પદ્ધતિ તે કૂતરાને ભાવે છે. સવ ઉપસર્ગ લાગવાથી આત્મપદી થાય છે.
ઉપસર્ગ સાથે વચન આપવું, સાનમાં આપવું, અથવા જાહેર કરવુંના અર્થમાં આત્મને પદી થાય છે. જેમકે રાતે સંાિતે તે સે (રૂપિયા) નું વચન આપે છે પણ પ્રાપ્ત તિક્ત એક કેળીઓ ખાય છે. 17 ઉપસર્ગ સાથે જે કંઈ કર્મ લે તે આત્મપદી થાય છે. જેમકે ધર્મનુષૉ= તે ધર્મનું ઉલ્લંઘન કરે છે પણ વાપમુજતિવાળ ઉંચે ચડે છે સન્ અથવા મુદ્દા ઉપસર્ગ સાથે જે ગાડીવાચક તૃતીયાના શબ્દને સંબંધ હોય તે આત્માનપદી થાય છે. જેમકે પેન સંવતે તે ગાડીમાં ફરે છે
(કથા ગણને) ને પ્રેરકાન્ત ધાતુ પરમૈપદી થાય છે કે આ નિ વિ ઉપસર્ગ સાથે જીતવાને અર્થમાં અથવા પ ઉપસર્ગ સાથે હરાવવાના અર્થમાં
આત્મપદી થાય છે. જેમકે વિજયતે રાકૃશત્રુઓને જીતે છે | પC/રાત્ર શત્રુઓને હરાવે છે.
ઉપસર્ગ સાથે ના પાડવી કે ના કબુલ કરવુંના અર્થમાં આત્મપદી થાય છે. જેમકે રાતમપાને િસે (રૂપિયા) તે ના કબુલ કરે છે ! પ્રતિ ઉપસર્ગ સાથે વચન આપવું અથવા કબુલ કરવુંના અર્થમાં આત્માને પદી થાય છે. જેમકે પાપન નં રતનાનીd=શિવનું બાણ ખેંચે તે કન્યા આપવા કબુલ કરે છે
5 ઉપસર્ગ સાથે આશા રાખવીના અર્થમાં આત્માનપદી થાય છે. જેમકે શક્તિ હિંના નીતિસે ( રૂપિયા) ની આશા રાખે છે. પણ માતર સંજ્ઞાનાતિતે માને વિચાર કરે છે. ઉપસર્ગ વગર વપરાય ને કત્તોનેજ ક્રિયાનું ફળ થતું હોય તે આત્મપદી થાય છે. જેમકે નાનીતિ તે ઈન્દ્રિને જાણે છે ને સન્ત ધાતુ આત્મપદી થાય છે. (૧૦ મા ગણને) વિ કેન્દ્ર ઉપસર્ગ સાથે, જે કઈ કર્મ ન લે, અથવા જે કર્તાના શરીરના અવયવને કર્મ તરીકે લે તે આત્મને પદી થાય છે. જેમકે ૩પ વાળને પિતાને હાથ ગરમ કરે છે પણ સુવાકુવમુત્તપતિ=સેની સેનાને તપાવે છે. (૩ જા ગણને ) આ ઉપસર્ગ સાથે ઉઘાડવું શિવાયના અર્થમાં આત્મપદી થાય છે. જેમકે ઘનમસ્તે ધન લે છે મુર્વ અવિવાતિ ને મુખ ઉઘાડે છે. પણ