Page Text
________________
૧૮૭ અર્થમાં છઠ્ઠી વપરાય છે પણ તે ગ્રંથ કર્તાઓની છુટ ગણાય છે, જેમકે ટીપુ ને બદલે સ્ત્રીનાં વિસ્થા ન કર્તવ્ય વળી ગુજરાતિમાં ના, ની, નું, ને, એ પ્રત્યે સંબંધ વાચક છે પણ જ્યાં ગુજરાતીમાં એ પ્રત્યે વપરાય છે ત્યાં બધેજ સંસ્કૃતમાં છઠ્ઠી વપરાતી નથી. જેમકે સેનાનું પાત્ર નુ મંપન્ન થાય પણ નઃ વર્શ નહીં થાય.) ૨. તત્ અતવાળા દિશાવાચક શબ્દો અને તેના જેવા અર્થવાળા શબ્દ, જેવાકે
, ૩પતિ , મધ, સત્તા. ૬, મ, ને વેગે, આવતા શબ્દને –જેમકે ઘનનિામુપતિઃ તળામાં ૨. આટલી વાર એમ બતાવનાર સંખ્યાવાચક અવ્યયે, જેમકે શિ, પંરત્વ ને
ગે, વખતવાચક શબ્દને–ને એમ લાગે છે ત્યારે અર્થ સપ્તમીને થાય છેજેમકે દિ મને જોતિન્ને દહાડામાં બેવાર ભજન કરે છે. તે . કર્મણિ ભૂતકૃદંત પ્રાતિપદિક જ્યારે વર્તમાનકૃદંત પ્રાતિપદિકના અર્થમાં વપરાય
ત્યારે તેને યોગે, આવતા શબ્દને--જેમકે શાં મતદાન છે. કર્મણિ ભૂતકૃદંત પ્રાતિપદિક જ્યારે ક્રિયાનું સ્થાન બતાવનાર થાય અથવા કર્મવાચક નામ તરીકે વપરાય ત્યારે તેને યોગે આવતા શબ્દને—જેમકે સુકુન્દ્ર
स्यासितमिदं । मयूरस्य नृत्तं। છે. વિધ્યર્થ કૃદંત પ્રાતિપદિકને યોગે, તેના ધાતુના ક્રિયાપદના કર્તાને—જેમકે આ રિ આ સેવા નું મન (ભાવ) ઃિ સેવ્યઃ . તમને w થી થતા શબ્દોને તેમજ તેવા અર્થવાળા શબ્દોને વેગે આવતા
શબ્દને—જેમકે જૂળ દિશેઃ શ્રીર્મગતાથીખાના, ૭. રે, મળે, ફક્ત વગેરે અવ્યને વેગે આવતા શબ્દને—જેમકે જાવા મળે. ૮. ( ગુણ કરે અથવા આપ) ના કમને-જેમકે પોપકું લાકડું . પાણીને ગરમીને ગુણ આપે છે. ૧. નાઇ (આશીર્વાદ આપે) ના કર્મને-જેમકે પૃત્ય નાથ તું ધૃતિને આશી
વદ આપ. વનચ નાથતે તે ધનને આશીર્વાદ આપે છે. ૨૦. ૬ ને એના અર્થવાળા ધાતુના ક્રિયાપદને જે વર કે સંતાપ કર્તા તરીકે ન
આવ્યું હોય તે તેના કર્મને-જેમકે અતિસાર. પુરા થતિ પણ જો
रुजयति पुरुषं । 8 ગ, ઘ, શાશ, ન (નિ, કે બેઉ ઉપસર્ગવાળા) ને પિન્ક (પ્રાણીના સંબંધમાં ચૂર્ણ કરવું એટલે ઈજા કરવી ના અર્થવાળો) ના કર્મને–જેમકે વોડકારણ્યતિ
=રાજા ચેરને શિક્ષા કરે છે નિવાગાણિજિતું નાણાપતાના બળથી જગતના દુશ્મનને મારી નાખવાને ક્ષણનાં નિતિ =રાક્ષસને મારી નાખશે પણ પાનાઃ નિgિ=ધાણાને પીસે છે. ૨૨.શા (=ભુલ ભરેલું જ્ઞાન થવુ) ના કર્મને-જેમકે તે વિશે જ્ઞાનીજો તેલને ઘી
જાણે છે. ૨૩. ૬ અને પળ એ ધંધો કરે અથવા દુત રમવામાં શરત બકવી એવા વ્યવ
હારના અર્થમાં હેયતે તેઓના કર્મને જેમકે રાતી ચરિરૂપીઆથી બંધ કરે છે. પ્રાણાનામપાછા તેણે ઈદગીની શરત બકી
| SR No. | 023460 |
| Book Title | Sanskrit Bhasha Pradip |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Thakordas Jamnadas Panji |
| Publisher | Thakordas Jamnadas Panji |
| Publication Year | 1867 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 28 MB |