Page Text
________________
૧૬૮
૨. સંખ્યાવાચક વિશેષણુ–જો લેહીના સગપણ વાચક અથવા વિદ્યાના સંબંધ વાચક અથવા નદીના નામવાચક નામ જોડે જોડવું હાય તા જેમકે દોમુની ચંચો કિમુનિ
सप्तगङ्गम् ।
રૂ. કોઈ પણ વિશેષણુ–જો નદીનુ નામ જોડે જોડવુ` હાય તા–જેમકે ઉન્મત્ત દ્ર=ગંગાઉન્મત છે જ્યાં એવી જગ્યા.
૪. પાપ ને મધ્ય જેમકે પાત્ અથવા પરેશન્=ગંગાના પારથી.
ખ. કયા અવ્યયેા જોડાતા નથી તે વિષેસમયા, નિા, આપણ્, અમિત, પતિ, અને પશ્ચાત્ કાઇ નામ જોડે જોડાતા નથી.
ગ. કઇ વિભક્તિ કયારે જરૂર અથવા વિકલ્પે કાયમ રહે છે તે વિષે:
૬. દ્વિતીયા વિભક્તિ જો અનુ, શ્રૃમિ કે પ્રતિ ( તરફ વાચકા ) દ્વિતીયા વિભક્તિના કોઈ નામ સાથે જોડાતા હોય તો તે નામની દ્વિતીયા વિભક્તિ જરૂર કાયમ રહે છે. જેમકે અગ્નિ અથવા અગ્નિમિ । પ્રત્યાન્ન અથવા અધિકૃતિ / અનુવનમ્ અથવા વનમનુ । ૨. પંચમી વિભક્તિ–અનુ ( તરફ, માજુએ, સરખી લંબઇથી એવા અર્થવાળા ) પચ મી વિભક્તિના નામ સાથે જોડાતા હાય તો તે નામની પંચમી વિભકિત જરૂર કાયમ રહે છે. જેમકે અનુક્રમ્ અથવા ચા અનુ |
રૂ. પંચમી વિભકિત-અપ, વિ, હિં, આ (હુદ બતાવનાર ) અને અસ્ત્ર ધાતુથી થતાપ્રાવ જેવા શબ્દો પચમી વિભક્તિના નામ સાથે જોડાતા હોય તે તે નામેાની પચ મી વિભક્તિ વિકલ્પે કાયમ રહે છે. જેમકે અવિષ્ણુ અથવા અપવિળોઃ । વિષ્ણુ અથવા વિખ્ખો । વિનમ્ અથવા યવિનાત્। આમુત્તિ અથવા આમુ મધ્વનન્ અથવા પ્રવનાત્। આવાનું અથવા આવાજમ્યઃ। ધ. ક યા ઉપસર્ગો જુદા અર્થમાં વાપરી શકાય છે તે વિષે:
ઘુ એ સમૃદ્ધિના અર્થમાં વપરાય છે. જેમકે. માળાં સમૃદ્ધિ: મુમમ્ ।
2018
વૃદ્ધિ અથવા નઠારી સ્થિતિના અર્થમાં વપરાયછે.જેમકે ચવનાનાં વૃદ્ધિ થવનમા અભાવવાચક અર્થમાં વપરાય છે, જેમકે મક્ષિાળાં અમાવઃ =નિમણિમ્। हरिशब्दस्य प्रभावः इतिहरिः ।
પ્રકાશવાચક
',
इति प्रति
વીપ્સાવાચક
अर्थ अर्थ प्रति
""
ચા ’ અનતિવૃત્તિવાચક,, અતિ, અત્યયવાચક અસ પ્રતિવાચક
""
અનુ
""
स
""
""
22
,,
""
99
99
""
સાઢ્યવાચક ચેાગ્યપદ્યવાચક
,,
અન્તવાચક
સંપત્તિવાચક સાકલ્યવાચક
""
53
પશ્ચાતવાચક ચેાગ્યતાવાચક આનુપૂર્વ્યવાચક,,
,,
99
""
""
""
""
""
""
',
.
""
,,
.
""
""
دو
99
P
""
در
ײ
""
ײ
.
,,
99
=પ્રત્યર્થમ્ । =यथाशक्ति ।
शक्ति अनतिक्रम्य
हिमस्य अत्ययः
=તિમિમ્ ।
निद्रासंप्रतिनयुज्यतेइति - अतिनिद्रं ।
=અનુવિષ્ણુ
विष्णोः पश्चात्
रूपस्य योग्यं ज्येष्ठस्य आनुपूर्व्येण हरेः सादृश्यम्
चक्रेण युगपत्
अग्निग्रन्थपर्यंतं अधीते
=અનુભમ્ । =अनुज्येष्ठम् । => सहरि ।
=सचक्रम् । =सानि ।
क्षत्राणां संपत्तिः =ાગ तृणमपि अपरित्यज्य सतृणम् ।
""
૨. સમાસમાં આવતા શબ્દોના ક્રમ ઉપસર્ગ અને અવ્યય પહેલા પદમાં આવે છે.
| SR No. | 023460 |
| Book Title | Sanskrit Bhasha Pradip |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Thakordas Jamnadas Panji |
| Publisher | Thakordas Jamnadas Panji |
| Publication Year | 1867 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 28 MB |